برای بسیاری از دانشجویان بینالمللی هزینه تحصیل یکی از مهمترین و اصلی‌ترین چالش‌های تحصیل در خارج از کشور است. در واقع هزینه تحصیل به همراه هزینه زندگی یکی از مهمترین فاکتور‌ها برای انتخاب دانشگاه و کشور مورد نظر است. برای مثال، تحصیل در آلمان، یکی از کشورهای پیشرو در زمینه تحصیل رایگان برای عموم، می‌تواند یک انتخاب مطلوب برای دانشجویان بینالمللی باشد. هر چند که تحصیل در کشورهایی مثل ایتالیا یا فرانسه همراه با شهریه دانشگاه است، به لطف استفاده از بورسیه‌های تحصیلی دولتی، هزینه تحصیل در این کشورها بسیار مقرون به‌صرفه است. بنابراین این موضوع بسیار مهم است که اگر قصد تحصیل در یکی از دانشگاههای خارج از کشور را دارید، می‌بایست تمامی هزینه‌ها، هزینه تحصیل و هزینههای مربوط به زندگی در حین تحصیل را مورد بررسی قرار دهید و با در نظر گرفتن شرایط مالی خود اقدام به اخذ پذیرش از دانشگاه مورد نظر کنید. انتخاب درست دانشگاه و کشور مورد نظر می‌تواند موجب کاهش هزینه تحصیل و هزینه زندگی شود. در این مطلب به بررسی هزینه تحصیل و هزینههای زندگی در بعضی از کشورهای اروپایی و کانادا خواهیم پرداخت.
اگر قصد تحصیل در اروپا یا کانادا را دارید، پیشنهاد می‌کنیم در کنار مطالعه مطلب «هزینه تحصیل»، با مراجعه به صفحه درخواست مشاوره، فرم مربوطه را پر کنید و از مشاوره رایگان کارشناسان ما بهره‌مند شوید.
هزینه تحصیل در آلمان
به‌طور کلی دانشگاههای دولتی آلمان شهریه‌ای از دانشجویان (آلمانی و غیرآلمانی) دریافت نمی‌کنند. این موضوع باعث شده بیش از ۱۳درصد از جمعیت دانشجویان دانشگاههای آلمان را دانشجویان بینالمللی تشکیل دهند. یکی از دلایلی که دانشگاههای دولتی آلمان رایگان هستند، سیاست دولت است. کشور آلمان معتقد است که «آموزش» از «تجارت» کاملاً جدا است و همچنین بر این باور است که دسترسی رایگان به آموزش، رشد اقتصادی و رفاه را برای جمعیت گسترده‌ای از افراد تضمین خواهد کرد. یکی دیگر از دلایل وجود دانشگاه های رایگان در آلمان این است که دولت این کشور قصد دارد افراد بسیار باهوش و با استعداد را جذب کرده و از این طریق به اهدافی که مد نظر دارد دست پیدا کند. به‌طور کلی در تمام رشته‌های تحصیلی و در همه مقاطع امکان تحصیل رایگان در آلمان وجود دارد. البته دانشجویان برای تحصیل در دانشگاههای خصوصی آلمان نیاز به پرداخت شهریه دارند. همچنین دانشگاههای ایالت بادن-وورتنبرگ، شهریه‌ای برابر با ۳۰۰۰ یورو در سال (۱۵۰۰ یورو برای هر نیم‌سال) دریافت می‌کنند. علاوه بر این، دانشجویان برای تحصیل در برخی رشته‌ها در مقطع کارشناسی ارشد (رشته‌های non-cosecutive) در دانشگاههای دولتی نیز باید شهریه بپردازند. ضمناً دانشگاه‌ها مبغلی (حدود ۶۰۰-۳۴۰ یورو در سال) را تحت عنوان هزینه ثبت نام از دانشجویان دریافت می‌کنند. پرداخت این هزینه، مزایایی نیز برای دانشجویان به‌همراه دارد؛ ازجمله تخفیف در بلیط‌های حمل‌ونقل عمومی یا دریافت یک ID کارت برای استفاده از تخفیفات دانشجویی.
هزینه زندگی دانشجویی در آلمان
آلمان برای دانشجویان بینالمللی کشور گرانی نیست. هزینه زندگی دانشجویی در آلمان به طور متوسط ۶۰۰ تا ۸۰۰ یورو در ماه است که در مقایسه با اکثر کشورهای دیگر اروپایی، مقرون به صرفه است. همان‌طور که پیش‌تر ذکر شد، هزینه زندگی در آلمان به سبک زندگی، شهر و محله‌ای که در آن زندگی می‌کنید، بستگی دارد. بنابراین قبل از انتخاب شهر مورد نظر، باید درباره هزینههای زندگی در آن شهر تحقیق کنید. برای مثال هزینه اجاره مسکن، خوراک و پوشاک در شهرهای صنعتی بزرگ، بیشتر از شهرهای کم‌جمعیت است. در صورت مدیریت هزینه مسکن، خوراک و رفت‌وآمد، پرداخت هزینههای دیگر تا حد زیادی آسان خواهد شد. برای کم کردن هزینه زندگی در آلمان، دانشجویان می‌توانند شهرهای ارزانتر را برای تحصیل انتخاب کنند. همچنین با کم کردن هزینههای اضافه (مانند چند بار در هفته رستوران رفتن)، می‌توان هزینه زندگی در آلمان را بسیار کاهش داد. علاوه بر این استفاده از مسکن اشتراکی (زندگی با هم‌خانه)، زندگی در خوابگاه و یا زندگی با یک خانواده میزبان (host family) از مهمترین راهکارهای مؤثر برای کاهش هزینه زندگی در آلمان است. ترتیب نواحی بر اساس هزینه مورد نیاز برای زندگی به شرح زیر است: ۱- جنوب ۲- غرب ۳- شمال ۴- شرق
بر اساس ترتیب فوق، جنوب آلمان گران‌ترین منطقه این کشور بوده و دو شهر بزرگ این ناحیه (مونیخ و اشتوتگارت) گران‌ترین شهرها برای زندگی هستند. این در حالی است که شرق آلمان ارزان‌ترین منطقه برای زندگی است.
هزینه‌ها وابستگی زیادی به محل و سبک زندگی دانشجو دارد. به‌طور خاص در مورد مسکن، گزینه‌های مختلفی وجود دارد: آپارتمان اختصاصی، آپارتمان اشتراکی، اتاق اشتراکی، خوابگاه و زندگی با خانواده میزبان (Host Family). هریک از این موارد نیز می‌تواند شرایط متفاوتی داشته باشد؛ برای مثال خوابگاه دانشجویی می‌تواند به‌صورت اتاق اختصاصی، آپارتمان اشتراکی، آپارتمان اختصاصی و… باشد.
هزینه تحصیل در ایتالیا
ایتالیا یکی از مقرون به‌صرفه‌ترین کشورهای مطرح اروپایی از نظر هزینه تحصیل برای دانشجویان بینالمللی محسوب می‌شود. شهریه دانشگاههای دولتی ایتالیا برای مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد، سالانه بین ۴۰۰۰-۸۰۰ یورو و برای مقطع دکتری تقریباً رایگان است همچنین شهریه دانشگاههای خصوصی در ایتالیا معمولاً بین ۲۰۰۰۰-۶۰۰۰ یورو در سال است. به عنوان مثال شهریه دانشگاه مطرحی چون ساپینزا رم سالانه ۱۰۰۰ یورو (ترمی ۵۰۰ یورو) است. همچنین با گرفتن بورسیه استانی ایتالیا، علاوه بر تحصیل تقریباً رایگان، مبلغی را نیز به عنوان کمک‌هزینه دریافت خواهد کرد. در واقع در صورت تحصیل در دانشگاههای دولتی ایتالیا، امکان استفاده از بورسیه استانی ایتالیا را خواهید داشت. این بورسیه که بر مبنای وضعیت مالی متقاضیان اعطا می‌شود، حدود ۹۰% از شهریه دانشگاه و بخش بزرگی (تا ۵۰۰۰ یورو در سال) از هزینههای زندگی آنها را پوشش می‌دهد. بنابراین دانشجویان ایرانی نباید چندان نگران هزینه تحصیل خود در ایتالیا باشند.
هزینه زندگی دانشجویی در ایتالیا
پرداخت اولین قسط بورسیه استانی ایتالیا ۳-۲ ماه پس از شروع تحصیل انجام می‌شود. از این رو دانشجو برای ماه‌های نخست تحصیل باید مبلغی را در نظر بگیرد. هزینه زندگی شامل غذا، مسکن و… در شهرهای مختلف متفاوت است که مهمترین تفاوت آنها هزینه اجاره مسکن است؛ به عنوان مثال هزینه مسکن در شهرهایی که از این نظر ارزانتر هستند مانند جنوا، باری، تورین و… ۶۰۰-۵۰۰ یورو در ماه و برای شهرهای گران‌تری مانند میلان تا ۹۰۰-۸۰۰ نیز می‌تواند برسد. بنابراین دانشجویان می‌بایست مبلغی حدود ۳۰۰۰-۲۰۰۰ یورو را برای سال نخست تحصیل در ایتالیا مد نظر داشته باشند.
هزینه تحصیل در فرانسه
هزینه تحصیل در فرانسه از شروع پاییز ۲۰۱۹ دستخوش تغییرات اساسی برای دانشجویان بینالمللی شده است. در واقع دانشجویان بینالمللی مجبور به پرداخت هزینه تحصیل بیشتری از این تاریخ به بعد هستند. این موضوع یک تغییر چشمگیر از یک سیستم شهریه رایگان است، جایی که دانشجویان فقط باید سالیانه حدود ۲۰۰ یورو پرداخت می‌کردند. شهریه جدید دانشجویان بین المللی، از سپتامبر ۲۰۱۹ به شرح زیر است:
- ۲۷۷۰ یورو در سال برای دوره‌های کارشناسی
- ۳۷۷۰ یورو در سال برای دوره‌های کارشناسی ارشد
- ۳۸۰ یورو برای دوره‌های دکتری
البته این مبالغ بالا فقط مشمول حال دانشگاههای دولتی فرانسه است، هزینه تحصیل در دانشگاههای خصوصی فرانسه کمی بالاتر و به طور معول بین ۳.۰۰۰ یورو تا ۲۰.۰۰۰ یورو در سال است.
با توجه به افزایش هزینه تحصیل و شهریه دانشگاههای فرانسه، دولت فرانسه بورسیه‌های تحصیلی را برای دانشجویان بینالمللی به ۳ برابر مبلغ فعلی افزایش خواهد داد. ۲۵% بورسیه‌های تحصیلی دولتی در فرانسه را وزارت امور خارجه فرانسه به دانشجویان بینالمللی اعطا می‌کند. دانشگاه‌ها نیز بورسیه‌هایی را در اختیار دانشجویان قرار می‌دهند. بورسیه‌های تحصیل در فرانسه به ۳ دسته زیر تقسیم می‌شوند:
- پوشش‌دهنده کل هزینه‌ها (Fully Funded) که شهریه دانشگاه و کل هزینههای زندگی را پوشش می‌دهند.
- پوشش‌دهنده بخشی از هزینه‌ها (Partially Funded) که شهریه دانشگاه و بخشی از هزینههای زندگی را پوشش می‌دهند.
- تنها پوشش‌دهنده شهریه دانشگاه
معروف‌ترین بورسیه تحصیلی در فرانسه، بورسیه ایفل است که توسط دولت فرانسه به دانشجویان بینالمللی اعطا می‌گردد. این بورسیه به دانشجویان تحصیلات تکمیلی در حوزه‌های زیر تعلق می‌گیرد:
- مهندسی
- علوم پایه (مقطع دکتری)
- حقوق
- اقتصاد و مدیریت
- علوم سیاسی
برای دریافت بورسیه ایفل، باید به دانشگاه (مؤسسه آموزش عالی) محل تحصیل، درخواست دهید. دانشگاه تعدادی از متقاضیان را انتخاب کرده و برای آنها فرم درخواست بورسیه را ارسال می‌کند سپس با استفاده از فرم‌های تکمیل‌شده توسط متقاضیان، از طریق سایت کامپوس فرانس برای آنها درخواست بورسیه می‌کند. تمام مؤسسات آموزش عالی فرانسه می‌توانند برای بورسیه ایفل اقدام کنند. مبلغ بورسیه در مقطع کارشناسی ارشد ۱۱۸۱ یورو در ماه و در مقطع دکتری ۱۴۰۰ یورو در ماه است. بورسیه ایفل همچنین بلیط رفت و برگشت (کشور مبدأ – محل تحصیل)، بیمه و… را نیز پوشش می‌دهد. با توجه به این تغییر چشمگیر در شهریه‌های دانشگاههای فرانسه بهتر است برای اطلاع از شرایط تحصیل در فرانسه و هزینه تحصیل در این کشور به سایت کامپوس فرانس مراجعه کنید.
هزینه زندگی دانشجویی در فرانسه
هزینه‌ها در فرانسه تا حد زیادی به شهر محل زندگی بستگی دارد. در ادامه متوسط برخی از هزینههای زندگی را برای یک نفر در فرانسه مشاهده می‌کنید:
- اجاره آپارتمان یک‌خوابه: ۵۰۰ تا ۷۰۰ یورو در ماه
- خوراک: ۲۷۰ یورو در ماه
- قبوض آب، برق، گاز و…: ۹۸ یورو در ماه
- بلیط حمل و نقل عمومی یک‌ماهه: ۶۸ یورو
متوسط حقوق در فرانسه در سال ۲۰۱۹، ساعتی ۲۹ یورو و ماهانه ۵۰۷۰ یورو گزارش شده است.
هزینه تحصیل در اسپانیا
شهریه دانشگاه های دولتی اسپانیا توسط دولت این کشور تعیین شده و جزو پایین‌ترین شهریه ها در بین دانشگاه های کشورهای اروپایی محسوب می‌شوند. در واقع شهریه دانشگاه های اسپانیا به این صورت محاسبه می‌شود که مبلغی برای هر واحد درسی تعیین شده و شهریه هر ترم بر مبنای تعداد واحدهای درسی اخذشده مشخص می‌گردد. البته اگر درسی را حذف و برای بار دوم یا سوم بردارید، هزینه آن می‌تواند متفاوت باشد. شهریه دانشگاه های اسپانیا به شهر و دانشگاه محل تحصیل و نیز مقطع و رشته تحصیلی بستگی دارد، شهریه دانشگاههای دولتی اسپانیا به شرح زیر است:
- بالای ۲۰۰۰ یورو در سال برای دوره‌های کارشناسی
- بین ۴۰۰۰ تا ۶۰۰۰ یورو برای دوره‌های کارشناسی ارشد
- ۴۰۰ تا ۶۰۰ یورو برای دوره‌های دکتری
هزینه زندگی دانشجویی در اسپانیا
هزینه زندگی دانشجویی به شهر محل زندگی و سبک زندگی شما بستگی دارد اما در اکثر شهرها می‌توان با ۶۰۰-۷۰۰ یورو در ماه از پس هزینه زندگی در اسپانیا برآمد. در شهرهای بزرگ مانند مادرید و بارسلونا هزینه‌ها بیشتر و در شهرهای کوچک‌تر هزینه‌ها پایین‌تر است. متوسط هزینه اجاره یک آپارتمان یک‌خوابه در اسپانیا ۶۰۰-۵۰۰ یورو در ماه است. البته اجاره‌ها در دو کلان‌شهر بارسلونا و مادرید، بسیار بیشتر (۱۲۰۰-۹۰۰ یورو در ماه) و در شهرهای کوچک‌تر، پایین‌تر است. کسانی که اجاره آپارتمان را برای زندگی انتخاب می‌کنند، باید هزینههای قبوض آب، برق، گرمایش و عوارض شهرداری را نیز در نظر بگیرند که در اسپانیا چیزی حدود ۱۱۵ یورو در ماه خواهد بود. همچنین مبلغی حدود ۲۰ یورو در ماه را باید برای اینترنت در نظر گرفت. البته اجاره آپارتمان به‌صورت اشتراکی می‌تواند هزینه‌ها را برای هر نفر بسیار کاهش دهد.
هزینه خوراک هم در اسپانیا نسبت به اکثر کشورهای مطرح اروپایی پایین‌تر است. متوسط هزینه خوراک دانشجویی برای یک نفر در اسپانیا حدود ۳۰۰-۲۵۰ یورو در ماه برآورد می‌شود. رستوران‌های بسیار خوبی در این کشور وجود دارند و هزینه صرف یک وعده غذایی کامل در یک رستوران معمولی حدود ۱۲-۸ یورو است. اگر خودتان غذای روزانه را تهیه کنید نیز هزینه مواد غذایی نسبتاً پایین است. همچنین هزینه بلیط تک‌سفره وسایل حمل و نقل عمومی در اسپانیا حدود ۱/۵ یورو است. بلیط یک‌ماهه نیز در اسپانیا در حدود ۴۲ یورو هزینه دارد؛ البته هزینه این بلیط‌های یک‌ماهه در شهرهای بزرگ می‌تواند به ۵۵ یورو برسد. هزینههای جانبی تحصیل مانند خرید کتاب‌ها و دیگر وسایل آموزشی می‌تواند تا حدود ۹۰۰ یورو در سال برسد. بیمه درمانی در اسپانیا نیز ۱۸۰-۷۰ یورو در سال برای دانشجویان هزینه دارد.
هزینه تحصیل در کانادا
شهریه دانشگاه های کانادا عموماً پایین‌تر از دیگر کشورهای بزرگ انگلیسی‌زبان (آمریکا، انگلیس و استرالیا) است؛ البته از اکثر کشورهای دیگر جهان بیشتر است. شهریه دانشگاه های کانادا به عوامل مختلفی بستگی دارد: دانشگاه محل تحصیل، رشته و مقطع تحصیلی و بومی یا بینالمللی بودن دانشجو. شهریه دانشگاه ها در کانادا برای دانشجویان کانادایی بسیار کمتر از دانشجویان بینالمللی است. متوسط شهریه دانشگاههای کانادا در مقطع کارشناسی در سال تحصیلی ۲۰۲۰-۲۰۱۹ نسبت به سال گذشته برای دانشجویان بومی به طور متوسط ۵/۲% کاهش و برای دانشجویان بینالمللی به طور متوسط ۷/۶% افزایش داشته است. در سال تحصیلی ۲۰۲۰-۲۰۱۹ شهریه دانشگاه های کانادا برای دانشجویان بینالمللی در مقطع کارشناسی به طور متوسط تقریباً ۲۹,۷۰۰ دلار کانادا در سال است. دوره‌های هنر و علوم انسانی کم‌هزینه‌تر هستند و رشته‌های مهندسی و پزشکی هزینه بالاتری دارند (به طور متوسط حدود ۳۳ هزار دلار کانادا در سال). شهریه دوره‌های کسب و کار و مدیریت از متوسط پایین تر و حدود ۲۸,۷۰۰ دلار کانادا هستند.
متوسط شهریه دانشگاههای کانادا در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری نیز در سال تحصیلی ۲۰۲۰-۲۰۱۹ نسبت به سال گذشته برای دانشجویان بومی به طور متوسط ۴/۵% کاهش و برای دانشجویان بینالمللی به طور متوسط ۴/۴% افزایش داشته است. در سال تحصیلی ۲۰۲۰-۲۰۱۹ شهریه دانشگاه های کانادا برای دانشجویان بینالمللی در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری به طور متوسط تقریباً ۱۷,۷۰۰ دلار کانادا در سال است. مانند سایر کشورها، در کانادا نیز دوره‌های مدیریت ارشد اجرایی (EMBA) بیشترین شهریه را دارند (به طور متوسط حدود ۶۶,۷۰۰ دلار کانادا). شهریه دوره‌های معمولی MBA در این سال تحصیلی به طور متوسط حدود ۳۸,۹۵۰ دلار کانادا است.
هزینه زندگی دانشجویی در کانادا
یکی از شرایط دریافت ویزای دانشجویی و اجازه تحصیل در کانادا داشتن تمکن مالی است. میزان تمکن مالی لازم برای ویزای دانشجویی کانادا حداقل ۱۰ هزار دلار کانادا (۱۱ هزار دلار کانادا برای تحصیل در کبک) علاوه بر شهریه دانشگاه است. البته احتمالاً برای یک زندگی راحت، کمی بیش از این مورد نیاز است. هزینههای زندگی بسیار به محل زندگی بستگی دارد و شهرهای بزرگ عموماً گران‌تر هستند.
دانشگاه مونترال هزینه زندگی دانشجویی (مجموع هزینههای مربوط به مسکن، غذا، کتاب‌ها و دیگر منابع آموزشی، تلفن و هزینههای متفرقه) را حدود ۱۵۰۰۰ دلار کانادا در سال و دانشگاه بریتیش کلمبیا، واقع در شهر ونکوور (یکی از دو شهر گران کانادا برای زندگی)، هزینههای زندگی را حدود ۱۵۵۰۰ دلار کانادا تخمین زده‌اند. البته این اعداد برای استایل زندگی کانادایی ارائه شده‌اند و می‌توان آنها را دست بالا در نظر گرفت.
هزینه چهار نوع اصلی اسکان دانشجویی، یعنی زندگی با خانواده‌های میزبان (Host Family یا Homestay) ، خوابگاه (university accommodation)، آپارتمان خصوصی (privateaccommodation) و آپارتمان خصوصی اشتراکی (Private shared accommodation) با یکدیگر بسیار متفاوتند.
هزینه آپارتمان‌های خصوصی اشتراکی همراه با هزینه قبوض حدود ۸ هزار دلار کانادا در سال است. هزینه خوابگاه‌ها اغلب کمتر است و برای یک سال در حدود ۷۵۰۰-۳۰۰۰ دلار کانادا برآورد شده است.
همچنین برای برآورد هزینه موردنیاز برای زندگی و تحصیل در کانادا، باید هزینههای مربوط به کتاب‌های درسی و آموزشی را نیز در نظر گرفت. هر دانشجوی بینالمللی، به طور متوسط هزینه‌ای معادل ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ دلار کانادا در سال را صرف خرید کتاب و دیگر وسایل کمک‌درسی می‌کند. لازم به ذکر است که در صورت استفاده از کتاب‌های موجود در کتابخانه دانشگاه و یا خواندن آنلاین کتاب (پی‌دی‌اف و کتاب‌های الکترونیکی) تا حد زیادی از این هزینه کاسته می‌شود.
جمع بندی
مدیریت درست هزینههای زندگی در کنار هزینه تحصیل می‌تواند کمک بزرگی برای کسب یک تجربه موفق برای شما باشد. فراموش نکنید که تحصیل در خارج از کشور یک تصمیم بزرگ است که می‌تواند آینده شما را به طور کل تغییر دهد. بنابراین انتخاب صحیح و درست بر اساس نوع علاقه شما، میزان بودجه در نظر گرفته شده برای تحصیل و آینده شغلی مربوط به رشته مورد نظر می‌تواند بسیار مهم و حائز اهمیت باشد. بنابراین تصمیم هوشمندانه در این موضوع مهم می‌تواند شما را به پیشبرد اهدافتان کمک کند.
منبع:
