برای بسیاری از علاقه‌مندان تحصیل در خارج از کشور، یکی از ملاک‌های مهم در انتخاب کشور مقصد، امکان تحصیل و زندگی بدون نیاز به یادگیری زبانی غیر از انگلیسی است. همچنین، برای کسانی که قصد دارند از طریق تحصیل مهاجرت کنند، مهاجرپذیری دغدغۀ مهمی است. در‌حال‌حاضر، کانادا و استرالیا برای دریافت اقامت دائم پس از تحصیل، وضعیت بهتری از دیگر کشورهای مطرح انگلیسی‌زبان (آمریکا و انگلستان) دارند. دیگر ملاک مهم برای انتخاب کشور، هزینۀ تحصیل است. هزینۀ تحصیل نیز در کانادا ارزان‌تر از انگلستان و آمریکا و استرالیا است. این ویژگی‌ها باعث شده که بسیاری از دانشجویان بین‌المللی و به‌طور خاص ایرانی، کانادا را برای تحصیل انتخاب کنند. در این مطلب، اطلاعات جامعی دربارۀ کشور کانادا، مزایای تحصیل، آموزش عالی، هزینه و شرایط تحصیل در کانادا، ویزای تحصیلی، زندگی دانشجویی، اقامت پس از تحصیل و شرایط و هزینۀ زندگی در کانادا ارائه می‌کنیم.
دربارۀ کانادا
کانادا با حدود ده‌میلیون کیلومترمربع وسعت (حدود شش برابر ایران)، دومین کشور بزرگ جهان است. با‌این‌حال، این کشور فقط ۳۷میلیون نفر جمعیت دارد که آن را به یکی از کشورهای کم‌تراکم جهان تبدیل می‌کند. این کشور از شرق تا اقیانوس اطلس و از غرب تا اقیانوس آرام و از شمال تا اقیانوس منجمد شمالی امتداد و در جنوب با آمریکا مرز مشترک دارد؛ مرزی که طولانی‌ترین مرز میان دو کشور در جهان است. تقسیمات کشوری (سیاسی) کانادا شامل ده استان (Province) و سه ناحیه یا سرزمین (Territory) است. همچنین، کانادا را به پنج منطقۀ اصلی به نام‌های کرانۀ غربی، شمالی، مرکزی، علفزارها و اقیانوس اطلس تقسیم می‌کنند. فرهنگ و جمعیت هریک از این بخش‌ها متفاوت و نمایانگر تصویری متفاوت از این کشور پهناورند.
مزایای تحصیل در کانادا
کانادا جزو کشورهای محبوب در میان دانشجویان بین‌المللی است. در سال ۲۰۱۸، بیش از ۳۷۰هزار دانشجوی بین‌المللی در کانادا مشغول تحصیل بوده‌اند که در بین ده مقصد نخست دانشجویان بین‌المللی، با ۱۹درصد بیشترین رشد را درمقایسه‌با سال پیش از آن نشان می‌دهد. مونترال، ونکوور، تورنتو، اتاوا و کبک نیز جزو شهرهای دانشجویی برتر جهان هستند و بیشترین دانشجویان بین‌المللی مقیم کانادا را میزبانی می‌کنند. در سال ۲۰۱۸، بیش از ده‌هزار ایرانی در کانادا مشغول به تحصیل بوده‌اند که بیانگر رشدی ۴۸درصدی درمقایسه‌با سال قبل از آن است. درادامه، مزایای مهم تحصیل در کانادا را بیان می‌کنیم.
کیفیت محیط آکادمیک
دانشگاهها و کالج‌های کانادا در سراسر جهان شناخته‌شده و مدارک آن‌ها معتبر هستند. آموزش عالی کانادا برای تحصیلات میان‌رشته‌ای اهمیت زیادی قائل است و دوره‌های ارائه‌شده نیز بسیار متنوع هستند. ازنظر تولیدات علمی و کیفیت آموزش و اشتغال فارغ‌التحصیلان، دانشگاههای کانادا جایگاه بسیار مناسبی دارند. بخشی از قوانین مربوط به آموزش عالی نیز جامع است و دولت مرکزی آن‌ها را تعیین می‌کند؛ اما هریک از استان‌ها قوانین ویژۀ خود را می‌توانند تعیین کنند؛ بنابراین، آموزش عالی در استان‌های مختلف کانادا متفاوت است. استان کبک متمایزترین سیستم آموزش عالی را درمقایسه‌با دیگر استان‌های کانادا دارد که مهم‌ترین تفاوت الزامی‌بودن گذراندن دورۀ کالج پیش از ورود به دانشگاه است. در دیگر استان‌ها، طول دورۀ تحصیلات ابتدایی و متوسطه دوازده سال است و دانش‌آموزان پس از پایان تحصیلات متوسطه می‌توانند مستقیماً وارد دانشگاه شوند. دورۀ کارشناسی نیز در این استان‌ها چهار سال زمان می‌برد؛ ولی در کبک طول دورۀ تحصیلات ابتدایی و متوسطه یازده سال است و دانش‌آموزان پس از پایان تحصیلات متوسطه، وارد کالج‌های معروف به CEGEP می‌شوند. پس از گذراندن دورۀ دو‌سالۀ کالج، امکان ادامه‌تحصیل در دانشگاه برای دانشجویان فراهم است. دورۀ کارشناسی نیز در استان کبک سه سال به‌طول می‌انجامد و بدین‌ترتیب، کل دوران تحصیل (از شروع تحصیلات ابتدایی) برای دریافت مدرک کارشناسی در هر دو سیستم چهارده سال است.
امنیت و کیفیت زندگی درخورتوجه
کانادا یکی از کشورهای امن جهان محسوب می‌شود و نرخ جرم و جنایت در آنجا بسیار کم است. براساس گزارشUSnews ، کانادا ازنظر کیفیت زندگی رتبۀ نخست و طبق گزارشGlobalnews ، ازنظر رشد و توسعۀ اجتماعی رتبۀ دوم را در جهان دارد.
مهاجرپذیری کانادا
به‌طورکلی، سیاست کانادا جذب دانشجویان بااستعداد و اعطای اقامت به آن‌ها پس از پایان تحصیلات است. روش‌های مختلفی برای اخذ اقامت دائم کانادا وجود دارد. دانشجویان پس از فارغ‌التحصیلی اجازۀ کار (Post-Graduate Work Permit) دریافت می‌کنند و این مسیر دریافت اقامت دائم پس از تحصیل در کانادا را آسان می‌کند. بااین‌همه، در بسیاری از برنامه‌های مهاجرتی کانادا، متقاضی ملزم نیست شغل داشته باشد.
امکان انجام کار دانشجویی
دانشجویان اجازه دارند حین تحصیل در کانادا کار و بخشی از هزینۀ‌های تحصیلشان را تأمین کنند. در طول نیمسال‌های تحصیلی، آنان می‌توانند حداکثر هفته‌ای بیست ساعت و در تعطیلات، تمام‌وقت کار کنند.
تنوع فرهنگی زیاد و مردم پذیرا
ازنظر نژادی و زبانی، کانادا یکی از جوامع متنوع جهان است. طبق سرشماری سال ۲۰۱۱، بیش از دویست زبان در کانادا به‌عنوان زبان مادری صحبت می‌شود و زبان انگلیسی و فرانسوی به‌ترتیب زبان مادری حدود ۵۶ و ۲۱درصد از جمعیت این کشور است. مردم کانادا اکثراً با مهاجران به‌خوبی برخورد می‌کنند و رفتارهای نژادپرستانه در آنجا بسیار کم دیده می‌شود.
دانشگاههای کانادا
در دانشگاههای کانادا، جوّ کلاس‌ها باز و دوستانه است و به کار گروهی اهمیت زیادی داده می‌شود. استادان دانشجویان را به تعامل و شرکت در بحث‌ها و مطرح‌کردن پرسش‌ها و مسائل درسی تشویق می‌کنند. یکی از دلایل موفقیت سیستم آموزش عالی کانادا وجود دوره‌های کارمحور و انطباق مباحث درسی با رویدادهای جدید و نیازهای بازار کار است که باعث شده نرخ اشتغال پس از فارغ‌التحصیلی در کانادا بسیار مطلوب باشد. دانشگاههای برتر کانادا به‌همراه رتبه‌های جهانی‌شان در سال ۲۰۲۲ عبارتاند از: دانشگاه تورنتو (۲۶)، دانشگاه مک‌گیل (۲۷)، دانشگاه بریتیش کلمبیا (۴۶)، دانشگاه مونتریال (۱۱۱)، دانشگاه آلبرتا (۱۲۶)، دانشگاه مک‌مستر (۱۴۰)، دانشگاه واترلو (۱۴۹)، دانشگاه وسترن (۱۷۰)، دانشگاه اتاوا (۲۳۰)، دانشگاه گلگری (۲۳۵)، دانشگاه کویینز (۲۴۰)، دانشگاه دالهاوزی (۲۷۲)، دانشگاه سایمون فریزر (۲۹۸)، دانشگاه ویکتوریا (۳۳۴)، دانشگاه لاوال (۴۱۴)، دانشگاه ساسکاچوان (۴۵۸)، دانشگاه یورک (۴۹۴)، دانشگاه کونکوردیا (۵۲۱ تا ۵۳۰)، دانشگاه گوئلف (۵۸۱ تا ۵۹۰)، دانشگاه کبک (۵۹۱ تا ۶۰۰)، دانشگاه کارلتون (۶۰۱ تا ۶۵۰)، دانشگاه منیتوبا (۶۰۱ تا ۶۵۰) و دانشگاه برانسویک (۶۵۱ تا ۷۰۰).
هزینۀ تحصیل در کانادا
شهریۀ دانشگاههای کانادا عموماً ارزان‌تر از دیگر کشورهای مطرح انگلیسی‌زبان (آمریکا و انگلیس و استرالیا) است و مبلغ آن به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ ازجمله دانشگاه محل تحصیل و رشته و مقطع تحصیلی و بومی یا بین‌المللی‌بودن دانشجو. گفتنی است شهریۀ دانشگاهها در کانادا برای دانشجویان کانادایی بسیار ارزان‌تر از دانشجویان بین‌المللی است. درادامه، به شهریۀ دانشگاههای کانادا برای دانشجویان بین‌المللی در مقاطع تحصیلی مختلف اشاره می‌کنیم:
شهریۀ دانشگاههای کانادا در مقطع کارشناسی
شهریۀ دانشگاههای کانادا برای دانشجویان بین‌المللی در مقطع کارشناسی به‌طور متوسط بین ۲۰ تا ۲۵هزار دلار کانادا در سال است. گفتنی است دوره‌های هنر و علوم انسانی کم‌هزینه‌تر و رشته‌های مهندسی و پزشکی پرهزینه‌تر هستند.
شهریۀ دانشگاههای کانادا در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری
شهریۀ دانشگاهها در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری عموماً ارزان‌تر از مقطع کارشناسی است و بازهم به دورۀ مدنظر بستگی دارد. متوسط شهریه در مقطع کارشناسی ارشد بین ۱۵ تا ۲۰هزار دلار کانادا و در مقطع دکتری بین ۱۰ تا ۱۵هزار دلار کانادا تخمین زده می‌شود.
شرایط تحصیل در کانادا
اکثر دوره‌های تحصیلی در کانادا به زبان انگلیسی و برخی نیز به زبان فرانسوی ارائه می‌شوند. درادامه، شرایط تحصیل در هریک از مقاطع تحصیلی در کانادا را توضیح می‌دهیم.
تحصیل در کانادا در مقطع کارشناسی
دورۀ کارشناسی در کشور کانادا به‌طور متوسط چهار سال به‌طول می‌انجامد و شروع تحصیل اغلب از نیمسال پاییز (سپتامبر) است؛ البته برخی دانشگاهها برای نیمسال زمستان (ژانویه) نیز دانشجو می‌پذیرند. مدارک لازم برای پذیرش در مقطع کارشناسی در کانادا از این قرار است:
- ترجمۀ ریزنمرات دورۀ دبیرستان (پیش‌دانشگاهی)
- ترجمۀ مدرک دیپلم (پیش‌دانشگاهی)
- رزومۀ تحصیلی (CV)
- مدرک زبان
تحصیل در کانادا در مقطع کارشناسی ارشد
دورۀ کارشناسی ارشد در دانشگاههای کانادا یک تا دو سال طول می‌کشد که ممکن است دورۀ کارآموزی به این زمان افزوده شود. این مقطع علاوه‌بر کنفرانس و کلاس، مواردی مانند کار گروهی، پروژه و... را دربر می‌گیرد. همچنین، در بیشتر دوره‌های کارشناسی ارشد ارائۀ پایان‌نامه الزامی است. شروع سال تحصیلی در بیشتر دانشگاههای کانادا از ماه سپتامبر است؛ اما بعضی از دانشگاههای این کشور در چند مقطع زمانی برای دوره‌های کارشناسی ارشد دانشجو می‌پذیرند. به‌طور کلی، مدارک کارشناسی ارشد در کانادا به دو دسته زیر تقسیم می‌شوند:
- کارشناسی ارشد یا MA در رشته‌های علوم انسانی و هنر :(Master of Arts) این مدرک ویژۀ افرادی است که در رشته‌های حوزۀ علوم انسانی و علوم اجتماعی تحصیل کرده‌اند؛ مانند تاریخ و زبان‌شناسی و سیاست؛
- کارشناسی ارشد یا MSc در رشته‌های علوم و مهندسی :(Master of Science) این مدرک به رشته‌هایی مربوط می‌شود که تمرکز اصلی‌شان بر موضوعات منطقی است و احساسات انسانی در آن دخیل نیستند؛ مانند ریاضیات، مهندسی، پزشکی و فناوری.
در برخی رشته‌ها، این مدارک کارشناسی ارشد تخصصی نیز ارائه می‌شود:
- کارشناسی ارشد هنرهای زیبا یا MFA (مخفف Master of fine Arts)؛
- کارشناسی ارشد در مهندسی (بدون پایان‌نامه) یا Meng(مخفف Master of Engineering)؛
- کارشناسی ارشد در مدیریت کسب‌و‌کار یا MBA (مخفف Master of Business Administration ).
مدارک لازم برای پذیرش در مقطع کارشناسی ارشد در کانادا عبارتاند از:
- ترجمۀ ریزنمرات دورۀ دبیرستان (پیش‌دانشگاهی) و کارشناسی
- ترجمۀ مدرک دیپلم (پیش‌دانشگاهی) و کارشناسی
- انگیزه‌نامۀ تحصیلی (SOP)
- توصیه‌نامۀ تحصیلی (درصورت لزوم)
- رزومۀ تحصیلی (CV)
- مدرک زبان
ناگفته نماند برای برخی از رشته‌ها مانند معماری و موسیقی ارائۀ مدارکی مانند پورتفولیو ضروری است.
تحصیل در کانادا در مقطع دکتری
شروع تحصیل در مقطع دکتری در دانشگاههای کانادا معمولاً از نیمسال سپتامبر و ژانویه است. طول دورۀ دکتری به موضوع تحقیق بستگی دارد؛ اما به‌طور متوسط سه تا پنج سال زمان می‌برد. مدارک موردنیاز برای پذیرش در مقطع دکتری در کانادا بدین شرح‌اند: ترجمۀ ریزنمرات دورۀ دبیرستان (پیش‌دانشگاهی) و کارشناسی و کارشناسی ارشد، ترجمۀ مدرک دیپلم (پیش‌دانشگاهی) و کارشناسی و کارشناسی ارشد، ارائۀ مقالات چاپ‌شده (درصورت وجود)، انگیزه‌نامۀ تحصیلی (SOP)، توصیه‌نامۀ تحصیلی (Recommendation Letter)، رزومۀ تحصیلی (CV)، پروپوزال (درصورت لزوم)، مدرک زبان و مدرک GMAT یا GRE (درصورت لزوم).
کمک‌هزینۀ‌های تحصیلی در کانادا
باتوجهبه اهمیت موضوع آموزش و پژوهش در کانادا، دولت و دانشگاهها و بخش خصوصی هرسال کمک‌هزینه‌های تحصیلی مختلفی به دانشجویان بااستعداد بین‌المللی در مقاطع تحصیلی مختلف ارائه می‌دهند. برای کسب اطلاعات بیشتر دربارۀ بورسیۀ دانشگاههای کانادا، به این صفحه می‌توانید مراجعه کنید.
ویزای تحصیلی کانادا
برای تحصیل در کانادا، پس از اخذ پذیرش از دانشگاه یا کالج، ویزای تحصیلی یا دانشجویی کانادا را باید دریافت کرد. برای درخواست ویزای دانشجویی کانادا، ارائۀ بخشی از مدارک اجباری و بخش دیگر اختیاری است. البته برای ایرانیان، ارائۀ مدارک اختیاری (با وجود اختیاری‌بودن) بسیار توصیه می‌شود. افرادی بوده‌اند که بدون ارائۀ مدارک اختیاری مثل اسناد وابستگی به ایران (اسناد تای یا (Tie و حساب بانکی و تنها با ارائۀ نامۀ فاند و بدون ارائۀ سایر مدارک موجود در Letter of Explanation مثل برنامۀ تحصیلی یا اِستادی پلن (Study Plan)، موفق شده‌اند ویزا دریافت کنند؛ ولی تعداد این افراد بسیار کم بوده است. به‌نظر می‌رسد باتوجهبه وضعیت سیاسی و اقتصادی و تمایل زیاد ایرانیان به مهاجرت، ارائۀ این مدارک اختیاری به موضوعی حیاتی تبدیل شده است. این نکته را نیز مدنظر قرار دهید که باتوجهبه شرایط کرونا، ممکن است برخی از افراد گمان کنند دریافت ویزا و امکان ورود به کانادا وجود ندارد؛ اما با ارائۀ مدارک قوی در این وضعیت نیز می‌توان به کانادا ورود پیدا کرد.
مدارک لازم برای ویزای دانشجویی کانادا
پیشنهاد می‌شود تاحدممکن برای افزایش بخت دریافت ویزای تحصیلی، همۀ این مدارک را ارائه دهید: فرمIMM1294E (فرم درخواست اجازۀ تحصیل در کانادا (Study Permit)*)، نامۀ پذیرش دانشگاه، تصویر ویزاها و مُهرهای گذرنامۀ فعلی و قبلی (درصورت وجود)، نامۀ بورسیه یا فاند یا هر نوع کمک مالی (درصورت وجود)، گواهی حساب بانکی (تمکن مالی برای ویزای تحصیلی کانادا) متقاضی یا حامی مالی او، فیش حقوقی، بیمه، حکم کارگزینی، جواز کسب، اجاره‌نامه، مدرک سرمایه‌گذاری یا هر نوع مدرکی دال بر درآمد جاری متقاضی یا حامی مالی وی همراه با ترجمۀ آن، عکس دیجیتال با مشخصات موردنیاز CIC، فرم IMM5645E (فرم اطلاعات خانوادگی (Additional Family Information))، فرم IMM5257b_1 (فرم درخواست اقامت موقت کانادا (Temporary Residence))، مدرک CAQ برای متقاضیان تحصیل در استان کبک** ، کاور لتر (Cover Letter) (درصورت نیاز)، برنامۀ تحصیلی یا اِستادی پلن (Study Plan)، شناسنامه و ترجمۀ آن (کارت ملی و ترجمۀ آن لازم نیست)، رزومۀ تحصیلی (CV)، مدارک فارغ‌التحصیلی و ریزنمرات و ترجمۀ آن‌ها (درصورت نداشتن دانشنامه، مدرکی به انگلیسی یا فرانسه که فارغ‌التحصیلی شما را نشان دهد)، گواهی نداشتن سوء‌پیشینه و ترجمۀ آن، مدرک زبان انگلیسی تافل یا آیلتس یا GRE یا فرانسوی، اسناد ملکی متقاضی یا حامی مالی (درصورت امکان)، گواهی تعهدات محضری حامی مالی و ترجمۀ آن (درصورت امکان)، نامۀ سابقه کار به انگلیسی یا ترجمۀ گواهی سابقۀ کار فارسی یا مدارک رسمی خوداشتغالی (درصورت امکان)، نامۀ پیشنهاد کار بعد از تحصیل (به زبان انگلیسی یا فرانسوی) یا ترجمۀ گواهی پیشنهاد کار فارسی (درصورت امکان)، سایر مدارک وابستگی برای ارائۀ به‌عنوان اسناد وابستگی به ایران (اسناد تای یا(Tie (درصورت امکان) مانند گواهی دوره‌های آموزشی یا کارهای داوطلبانه، گواهی پزشکی وضعیت جسمانی والدین (درصورت بیماری)
* استادی پرمیت کانادا اجازۀ تحصیل دانشجویان در این کشور است که درخواست آن هم‌زمان با ویزا در وبگاه سفارت (ادارۀ مهاجرت و شهروندی کانادا) ثبت می‌شود و دانشجو پس از دریافت ویزا و در زمان ورود به کانادا، آن را دریافت می‌کند.
** مدرک CAQ درواقع اجازۀ تحصیل در استان کبک (چیزی مشابه اجازۀ تحصیل در کانادا) است و متقاضیان تحصیل در استان کبک باید علاوه‌بر استادی پرمیت کانادا، گواهی CAQ را نیز به سفارت کانادا ارائه دهند.
کار دانشجویی در کانادا
دانشجویان اجازه دارند حین تحصیل در کانادا، در طول نیمسال‌های تحصیلی، حداکثر هفته‌ای بیست ساعت و در تعطیلات، تمام‌وقت کار کنند و برای این منظور به اجازۀ کار (Work Permit) نیازی ندارند. انجام کار دانشجویی ضمن کمک به دانشجویان برای تأمین نیازهای مالی، فرصت برقراری ارتباط و یادگیری فرهنگ مردم و اصول کار در کانادا را به دانشجویان می‌دهد. تجربیاتی که در این مدت به‌دست می‌آورید، به شما برای پیداکردن کار پس از فارغ‌التحصیلی نیز کمک خواهد کرد.
طبق قانون، دانشجویان بین‌المللی که اجازۀ تحصیل (Study Permit) دارند و در یکی از مؤسسه‌های آموزشی تأییدشده (Designated Learning Institution) یا DLI تحصیل می‌کنند، بدون داشتن اجازۀ کار (Work Permit) در دانشگاه یا کالج یا بیرون از دانشگاه می‌توانند کار کنند. کار بیرون از دانشگاه هر موقعیت شغلی و برای هر کارفرمایی را شامل می‌شود. کار درون دانشگاه کار برای دانشگاه یا کالج، همکاری با استادان به‌عنوان دستیار تدریس یا دستیار پژوهشی، کار برای سازمان دانشجویی یا برای واحد خدماتی (مانند باشگاه یا رستوران) و خوداشتغالی را دربر می‌گیرد.
اقامت پس از تحصیل در کانادا
همان‌طور‌که گفته شد، دانشجویان پس از فارغ‌التحصیلی، اجازۀ کار (Post-Graduation Work Permit) دریافت می‌کنند. متقاضیان تا ۱۸۰ روز پس از دریافت نمرات نهایی خود، برای اجازۀ کار می‌توانند درخواست دهند. شرایط اصلی دریافت اجازۀ کار پس از فارغ‌التحصیلی عبارتاند از:
- مؤسسۀ آموزشی تأییدشده (Designated learning institution)
- دوره‌ای حداقل هشت‌ماهه
- اعطای مدرک (Degree یا Diploma یا Certificate) به دانشجو در پایان دوره
- تحصیل تمام‌وقت دانشجو در همۀ نیمسال‌های تحصیلی، به‌جز نیمسال آخر
این اجازۀ کار باتوجهبه طول مدت تحصیل، حداکثر سه سال اعتبار دارد و در این مدت، اجازۀ انجام هرنوع کاری به متقاضی داده می‌شود. پس از پیداکردن کار مناسب، می‌توان از طریق برنامه‌های مهاجرتی کانادا برای دریافت اقامت دائم این کشور اقدام کرد. البته در برخی از استان‌های کانادا، حتی پیش از یافتن کار نیز امکان دریافت اقامت دائم وجود دارد.
اقامت دائم کانادا
به‌طورکلی، می‌توان گفت دولت کانادا به جذب دانشجویان بین‌المللی و اعطای اقامت دائم به افرادی مشتاق است که از تحصیلات عالی و تسلط کامل بر دانش زبان انگلیسی یا فرانسوی و توانایی انطباق با سبک زندگی کانادایی بهره می‌برند. دانشجویانی که از یکی از دوره‌های تحصیلی بیشتر از دو سال فارغ‌التحصیل می‌شوند، برای اقامت دائم کانادا می‌توانند درخواست دهند. مسیرهای مختلفی برای دریافت اقامت دائم کانادا وجود دارد؛ ازجمله کلاس تجربۀ کانادایی (Canadian Experience Class) یا CEC و برنامۀ داوطلب استانی (Provincial Nominee Program) و برنامۀ نیروی کار ماهر فدرال .(Federal Skilled Worker Program) شرایط مربوط به هریک از این مسیرها متفاوت است؛ پس پیش از اقدام برای هریک از این برنامه‌ها، باید اطلاعات کافی دربارۀ آن به‌دست آورد.
Express Entry
گام نخست برای دریافت اقامت دائم کانادا تکمیل پروفایل Express Entry در سایت دولت کاناداست. این درخواست ارزیابی و امتیاز یا رتبه‌ای برمبنای سیستم جامع رتبه‌بندی (Comprehensive Ranking System) برای متقاضی لحاظ می‌شود. اگر متقاضی امتیاز یا رتبۀ لازم را کسب کند، از او به‌منظور درخواست برای اقامت دائم کانادا دعوت می‌شود. سیستم جامع رتبه‌بندی مهارت‌ها و تجربه، سطح زبان و تحصیلات، تجربۀ کار در کانادا، داشتن پیشنهاد کاری تأییدشده، اقامت اعضای خانواده در کانادا و شرکت در برنامۀ داوطلب استانی امتیاز متقاضی را تعیین می‌کنند. توانایی صحبت به زبان فرانسوی نیز امتیاز مهمی محسوب می‌شود.
کلاس تجربۀ کانادایی (Canadian Experience Class)
این برنامه برای دانشجویان بین‌المللی است که در دورۀ تمام‌وقت حداقل دوساله در یکی از مؤسسه‌های آموزش عالی تأییدشده تحصیل و مدرک خود را دریافت کرده‌اند. همچنین، متقاضی باید حداقل یک سال تمام‌وقت در موقعیت شغلی تأییدشده کار کرده باشد. شایان ذکر است سابقۀ کار موردنیاز باید پس از فارغ‌التحصیلی کسب شده باشد و دورۀ کارآموزی در این برنامه به‌عنوان تجربۀ کاری پذیرفته نمی‌شود.
برنامۀ داوطلب استانی (Provincial Nomination Program)
برخی از استان‌ها مانند مانیتوبا، اونتاریو، آلبرتا، نیوفاندلند، نوا اسکوشیا، بریتیش کلمبیا، ساسکاچوان و جزیرۀ پرینس ادوارد، برنامه‌های اقامتی برای فارغ‌التحصیلان مؤسسه‌های آموزش عالی آن استان دارند. این برنامه به‌دلیل سرعت مطلوب نتیجه‌گیری‌اش، در میان دانشجویان بین‌المللی بسیار محبوب است. شرایط دریافت اقامت دائم از این مسیر در استان‌های مختلف کانادا متفاوت است؛ بنابراین، پیش از درخواست اقامت به این روش، شرایط استان مدنظر را باید بررسی کرد. برای مثال، در برخی از استان‌ها داشتن پیشنهاد کاری لازم است.
برنامۀ فدرال نیروی کار ماهر (Federal Skilled Worker Program)
دریافت اقامت دائم کانادا ازطریق این برنامه نیز شرایطی دارد: نخست، سابقۀ کار باید در زمینه‌های مشخصی باشد؛ دوم، تجربۀ کاری باید در‌زمینۀ شغلی باشد که متقاضی در فرم درخواست مهاجرت ثبت کرده است؛ سوم، سابقۀ کاری مدنظر باید پیوسته و حداقل به مدت یک سال باشد؛ چهارم، متقاضی در آزمون زبان خاصی باید (Canadian Language Benchmark) شرکت و حداقل نمرۀ لازم را کسب کند؛ پنجم، داشتن پیشنهاد کاری کمک بسیاری به متقاضی خواهد کرد؛ ششم، اگر متقاضی در زمان ثبت درخواست پیشنهاد کاری نداشته باشد، باید بتواند نشان دهد که نیازهای مالی خود و خانواده همراهش را می‌تواند تأمین کند.