مهندسی شیمی شاخه‌ای از مهندسی است که علوم طبیعی و تجربی را با علوم زیستی و ریاضیات برای طراحی، توسعه، تولید، تبدیل، حمل‌و‌نقل، بهره‌برداری و مدیریت فرایندهای صنعتی ترکیب و مواد اولیه را به محصولات باارزش تبدیل می‌کند. مهندسان شیمی به‌دنبال راه‌های جدید برای تولید محصولات و بررسی مکانیسم‌های مختلف واکنش‌های شیمیایی و فرمول‌بندی این اطلاعات هستند. آنان از یک سو با طراحی و ساخت و بهره‌برداری از کارخانه‌ها و ماشین‌آلات برای انجام فرایندهای شیمیایی صنعتی و بیولوژیکی در مقیاس بزرگ سروکار دارند و از سوی دیگر با تولید مواد جدید یا سازگار برای طیف گسترده‌ای از محصولات در یک یا چند رشته تخصص کسب می‌کنند.
مهندسی شیمی یکی از رشته‌های مهندسی برتری است که در بیشتر صنایع تولیدی همچون نفت‌وگاز، صنایع غذایی، صنایع شیمیایی و صنایع داروسازی نقش مهمی ایفا می‌کند. دانشجویان مهندسی شیمی علاوه‌بر مفاهیم علمی، مفاهیم بازاریابی و تجارت و اقتصاد را یاد می‌گیرند. این امر به آنان کمک می‌کند تا در آینده مهندسان موفق‌تری باشند. نکتۀ مهم دیگر اینکه در رشته مهندسی شیمی، دانشجویان از نرم‌افزار‌های مختلفی برای طراحی و مدل‌سازی یا شبیه‌سازی استفاده می‌کنند؛ ازجمله هایسیس و متلب و فلوئنت.
مهندسی شیمی در دانشگاه‌های معتبر کانادا تدریس می‌شود و جزو رشته‌های پرطرفدار در بین دانشجویان بینالمللی به‌حساب می‌آید. پیش‌تر مقاله‌ای دربارۀ تحصیل رشته مهندسی شیمی در دانشگاه تورنتو منتشر کرده‌ایم، حال در این مطلب، قصد داریم دربارۀ چندوچون تحصیل رشته مهندسی شیمی در دانشگاه مک گیل توضیحاتی ارائه دهیم.
رتبه‌بندی
در تازه‌ترین رتبه‌بندی وبگاه QS در سال ۲۰۲۱، دانشگاه مک گیل رتبۀ سی‌ویکم دانشگاه‌های معتبر دنیا و سوم دانشگاه‌های برتر کانادا را کسب کرده است. علاوه‌براین، در حوزۀ مهندسی شیمی در جایگاه چهل‌وهفتم جهانی جای دارد. رشته مهندسی شیمی در دانشگاه مک گیل در مقاطع تحصیلی مختلفی ارائه می‌شود که درادامه، با هریک از آن‌ها آشنا خواهیم شد.
مقطع کارشناسی
کارشناسی مهندسی شیمی ترکیبی از علوم فیزیک و ریاضی و شیمی است و از علوم بنیادین یادشده برای فهم کمّی صنایع فرایندی استفاده می‌شود. علاقه‌مندان به علوم زیستی نیز در حوزه‌های مربوط به صنایع فراوری، مانند فراوری مواد‌غذایی، تخمیر، زیست‌پزشکی و کنترل آلودگی آب کورس‌های درسی مدنظرشان را میتوانند بگذرانند. کورس‌های عملیات فنی و اقتصاد صنایع فرایندی نیز ازجمله دروسی است که در دورۀ کارشناسی مهندسی شیمی باید گذرانده شود. دانشجویان رشته مهندسی شیمی در دانشگاه مک گیل ۱۴۳ واحد درسی را می‌گذرانند و کورس‌های طراحی را به‌کمک مهندسان حرفه‌ای حوزۀ طراحی یاد می‌گیرند. تحصیل کارشناسی مهندسی شیمی معمولاً چهار سال به‌طول می‌انجامد؛ اما دانشجویانی که در تابستان نیز واحدهای درسی انتخاب می‌کنند، آن را سه‌ساله میتوانند به‌پایان برسانند. گفتنی است دانشجویان بینالمللی علاقه‌مند به تحصیلِ رشته مهندسی شیمی در دانشگاه مک گیل مدرک زبان معتبر (حداقل نمرۀ ۶.۵ برای آیلتس یا نمرۀ ۹۰ برای آزمون تافل) باید ارائه دهند.
مقاطع تحصیلات تکمیلی
دپارتمان رشته مهندسی شیمی در دانشگاه مک گیل این رشته را در مقاطع کارشناسی ارشد پایان‌نامه‌محور و کارشناسی ارشد پروژه‌محور (کورس‌محور) و دکتری ارائه می‌دهد. دانشجویان بینالمللی علاقه‌مند به تحصیل رشته مهندسی شیمی در مقاطع تحصیلات تکمیلی دانشگاه مک گیل مدرک زبان معتبر (حداقل نمرۀ ۷ برای آیلتس یا نمرۀ ۹۰ برای آزمون تافل) باید ارائه دهند. درادامۀ مطلب، دربارۀ هریک از این مقاطع به‌اختصار صحبت خواهیم کرد.
کارشناسی ارشد مهندسی شیمی
تمام دوره‌های کارشناسی ارشد رشته مهندسی شیمی در دانشگاه مک گیل دوره‌های آموزشی و پژوهشی دارند. درضمن، فرصت‌های بی‌شماری برای دانشجویانی وجود دارد که قصد دارند در زمینۀ پژوهش‌های مستقل فعالیت و با استفاده از روش‌های علمی تجربه کسب کنند. دورۀ پایان‌نامه‌محور کارشناسی ارشد (MEng with research focus) رشته مهندسی شیمی در دانشگاه مک گیل مستلزم تکمیل پروژه‌ای تحقیقاتی به‌صورت فشرده است. گفتنی است این دوره بیست ماه طول می‌کشد و با سمینار و دفاع از پایان‌نامه همراه خواهد بود. نکتۀ مهم این است که در‌حال‌حاضر، دورۀ پایان‌نامه‌محور کارشناسی ارشد مهندسی شیمی در دانشگاه مک گیل ارائه نمی‌شود.
آن دسته از دانشجویان کارشناسی ارشدی که به آموزش‌دیدن در کلاس درس علاقه‌مندند، در دورۀ پروژه‌محور (کورس‌محور) رشته مهندسی شیمی میتوانند ثبت‌نام کنند. دانشجویان دورۀ پروژه‌محور کارشناسی ارشد (MEng with coursework focus) رشته مهندسی شیمی در دانشگاه مک گیل ۴۵ واحد درسی باید بگذرانند. آنان در انتخاب کورس‌هایشان آزاد هستند؛ البته حدود ۲۰درصد از کورس‌های انتخابی‌شان بر حوزه‌ای مشخص باید متمرکز باشد تا درنهایت، در حوزۀ دلخواهشان بتوانند تخصص پیدا کنند. تحصیل در دورۀ پروژه‌محور (کورس‌محور) کارشناسی ارشد مهندسی شیمی نیز بیست ماه زمان می‌برد؛ اما دانشجویان مجبور نیستند پایان‌نامه ارائه دهند؛ بلکه زیر‌نظر دانشگاه روی پروژه‌ای تحقیقاتی و مستقل باید کار کنند.
دکتری مهندسی شیمی
دورۀ دکتری رشته مهندسی شیمی در دانشگاه مک گیل ویژۀ دانشجویانی است که مدرک کارشناسی ارشد مهندسی شیمی خود را از مؤسسه‌ای معتبر گرفته‌اند. تحصیل این دوره حداقل سه‌ساله است و دانشجویان دورۀ دکتری معمولاً تحصیلاتشان را چهار تا پنج‌ساله به‌اتمام می‌رسانند. دو راه برای شرکت در دورۀ دکتری مهندسی شیمی وجود دارد:
- یک سال پس از تحصیل در دورۀ کارشناسی ارشد، دانشجویان ممتاز بدون ارائۀ پایان‌نامه وارد دورۀ دکتری شوند؛
- دانشجویان بااستعداد دارای مدرک کارشناسی مهندسی شیمی با برآورده‌کردن شرایط مدنظر دانشگاه مک گیل، برای پذیرش مستقیم در دورۀ دکتری میتوانند درخواست بدهند.
منبع:
