آنتروپولوژی (Anthropology) یا علم انسان‌شناسی مطالعۀ مردم در زمان گذشته و حال با تمرکز بر وضعیت انسانی ازنظر فرهنگی و زیست‌شناختی است. مؤلفۀ درک وضعیت انسانی در حوزۀ مردم شناسی آن را از سایر علوم انسانی و علوم طبیعی متمایز می‌سازد. در مفهومی کلی، مردم شناسی این موضوع را تعیین می‌کند که انسان چیست و چگونه تکامل یافته و چگونه با دیگر انسان‌ها متفاوت است.
رشتۀ مردم شناسی اغلب به سه گرایش تقسیم میشود: ۱. باستان‌شناسی: فرهنگ‌های پیشین و زندگی انسان در گذشته را از‌طریق بازیابی علمی و تجزیه‌و‌تحلیل و تفسیر بقایای مادی جوامع گذشته بررسی می‌کند و آن را رشته‌ای میان‌رشته‌ای در مطالعۀ رفتار انسان می‌توان دانست که با بقایای فرهنگی اثبات میشود؛ ۲. مردم شناسی زیستی: مطالعۀ انسان در چهارچوب تکامل و با تأکید بر تعامل میان زیست‌شناسی و فرهنگ است و خود به گرایش‌های گوناگونی مانند تنوع و سازگاری زیستی انسان، پریماتولوژی، پریماتولوژی پزشکی، رشد و نمو، مورفولوژی کاربردی، استخوان‌شناسی، مردم شناسی حقوقی و دیرین-مردم‌شناسی (Paleoanthropology) تقسیم میشود؛ ۳. مردم شناسی فرهنگی: با تمام جنبه‌های تنوع فرهنگی در گذشته یا حال سروکار دارد. امروزه، انسان‌شناسان با استفاده از انواع رویکردهای نظری و روش‌های تحقیق، فرهنگ مردم جهان را از جنبه‌های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و ایدئولوژیک مطالعه می‌کنند. ناگفته نماند «مردم شناسی زبانی» نیز بخشی از حوزۀ انسان‌شناسی فرهنگی به‌شمار می‌رود که ساختار زبان، کاربرد زبان در جوامع، زمینه‌های اجتماعی و روابط تاریخی زبان‌ها را با یکدیگر مقایسه می‌کند.
رتبه‌بندی
دانشگاه تورنتو برترین دانشگاه برای تحصیل مردم شناسی در کاناداست و در تازه‌ترین رتبه‌بندی وبگاه QS در سال ۲۰۲۱، بیست‌وششمین دانشگاه معتبر جهان و برترین دانشگاه کانادا شناخته شده است. افزون‌بر‌این، در رشتۀ مردم شناسی جایگاه دَهم را در میان دانشگاه‌های مطرح دنیا ازآنِ خود کرده است. رشتۀ مردم شناسی در دانشگاه تورنتو در مقاطع تحصیلی مختلفی ارائه میشود که درادامه، با هریک از آن‌ها آشنا خواهیم شد.
مقاطع تحصیلی رشتۀ مردم شناسی
مقاطع تحصیلی رشتۀ مردم شناسی در دانشگاه تورنتو کارشناسی، کارشناسی ارشد (M.A و M.S)، دکتری (Direct-Entry Stream و Regular Stream) و دوره‌های تخصصی مشارکتی را شامل میشود.
مقطع کارشناسی
مقطع کارشناسی رشتۀ مردم شناسی در دپارتمان مردم شناسی دانشکدۀ هنر و علوم پردیس سنت‌جورج دانشگاه تورنتو در گرایش‌های مردم شناسی (عمومی)، مردم شناسی (تکاملی)، مردم شناسی (جامعه و فرهنگ و زبان) و باستان‌شناسی تدریس میشود و تحصیل آن چهار سال طول می‌کشد. شایان ذکر است رقابت میان داوطلبان برای قبولی در این رشته شدید است. در این مقطع، دانشجویان با‌توجه‌به گرایش مدنظرشان مدرک معتبر دبیرستان باید ارائه دهند و دروس زبان انگلیسی، حساب و بردار، زیست‌شناسی، شیمی و علوم اجتماعی را بگذرانند.
کارشناسی ارشد مردم شناسی
مقطع کارشناسی ارشد رشتۀ مردم شناسی در پردیس سنت‌جورج دانشگاه تورنتو در دو دورۀ M.A (شامل پنج گرایش تخصصی) و M.S (شامل سه گرایش تخصصی) ارائه میشود. گرایش‌های تخصصی دورۀ M.Aباستان‌شناسی، مردم شناسی زبانی و نشانه‌شناسی، مردم شناسی پزشکی، مردم شناسی تکاملی و زیست‌شناسی و مردم شناسی اجتماعی و فرهنگی و گرایش‌های تخصصی دورۀ M.S باستان شناسی و مردم شناسی پزشکی و مردم شناسی تکاملی است. هر دو دوره با آموزش اصول مردم شناسی آغاز و درادامه به زمینه‌های تخصصی منتهی میشود. در پایان هر دو دوره، دانشجویان پایان‌نامه باید ارائه دهند و از آن دفاع کنند. گفتنی است به‌محض شروع تحصیل یکی از استادان دانشگاه تورنتو مشاور دانشجویان خواهد بود.
تحصیل در دورۀ کارشناسی ارشد M.A معمولاً یک سال و دورۀ کارشناسی ارشد M.S معمولاً دو سال به‌طول می‌انجامد؛ البته دانشجویان هر دو دوره نهایتاً سه سال میتوانند تمام‌وقت یا پاره‌وقت تحصیل کنند. به دانشجویان علاقه‌مند به تحصیل در مقطع دکتری مردم شناسی در دانشگاه تورنتو توصیه میشود در دورۀ کارشناسی ارشد M.A مردم شناسی شرکت کنند. همچنین، به دانشجویان علاقه‌مند به اشتغال در زمینه‌های مشاوره در باستان‌شناسی و برخی امور مربوط به مردم شناسی پزشکی یا پزشکی‌قانونی و سازمان‌های مردم‌نهاد یا تحصیل در مقطع دکتری مردم شناسی در دیگر دانشگاه‌ها توصیه میشود دورۀ کارشناسی ارشد M.S مردم شناسی را انتخاب کنند.
دکتری مردم شناسی
مقطع دکتری رشتۀ مردم شناسی در دانشگاه تورنتو چهار تا پنج‌ساله است. دانشجویانی که مستقیماً از مقطع کارشناسی برای تحصیل در دورۀ دکتری (Direct-Entry Stream) اقدام می‌کنند، دوره‌ای پنج‌ساله باید بگذرانند و دانشجویانی که از دوره‌های کارشناسی ارشد برای دورۀ دکتری مردم شناسی (Regular Stream) اقدام می‌کنند، دوره‌ای چهارساله باید بگذرانند. پس از پذیرش در دانشگاه تورنتو، برای دانشجویان دورۀ دکتری استاد مشاور در نظر گرفته میشود و دانشجویان یکی از دوره‌های تئوری مردم شناسی تکاملی یا تئوری باستان‌شناسی یا تبارشناسی اندیشۀ مردم شناسی را باید پشت‌سر بگذارند. گفتنی است دانشجویان دورۀ دکتری سال اول خود را حتماً در پردیس دانشگاه باید تحصیل کنند و معدلشان پیش از اخذ پایان‌نامه حداقل A- باشد.
دوره‌های تخصصی مشارکتی
دپارتمان مردم شناسی دانشگاه تورنتو دوره‌های تخصصی مشارکتی را با همکاری دپارتمان‌ها و مؤسسه‌های مختلف دانشگاهی برگزار می‌کند. برای تحصیل در این دوره‌ها ابتدا دانشجویان در یکی از برنامههای تحصیلات تکمیلی باید پذیرفته شوند. این دسته از افراد در یکی از گرایش‌های یادشده میتوانند تحصیل کنند: مطالعات معاصر شرق و جنوب‌شرقی آسیا، سیاست توسعه و قدرت، مطالعات Diaspora و فراملّی، مطالعات محیطی، مطالعات قومی و کثرت‌گرایی، مطالعات غذا، بهداشت جهانی، بهداشت بومی، مطالعات یهودی، باستان‌شناسی مدیترانه‌ای، مطالعات تنوع جنسی، مطالعات آسیای‌جنوبی، مطالعات زنان و جنسیت و تندرستی بانوان.
منبع:
