دانشجویانی که به‌دنبال تحصیل در کانادا یا کشورهای دیگر هستند، معمولاً به شرکت در مصاحبۀ تحصیلی با استاد یا کمیتۀ تصمیم‌گیرندهٔ دانشگاه دعوت می‌شوند. دعوت‌شدن به مصاحبه های تحصیلی در دانشگاه‌ها اتفاقی هیجان‌انگیز و مضطرب‌کننده است. اینکه دانشگاه درخواست پذیرشتان را بررسی و شما را برای مصاحبه انتخاب کرده، موضوعی خوشحال‌کننده است؛ اما اگر برای مصاحبه اضطراب دارید، بهتر است از قبل خودتان را برای این رویداد مهم آماده کنید. هر دانشگاهی شیوۀ مصاحبۀ خاص خودش را دارد؛ ولی آشنایی با پرسش های متداول در مصاحبه های تحصیلی به شما در این زمینه می‌تواند کمک کند.
پرسش و پاسخ های متداول در مصاحبه های تحصیلی
مهم‌ترین موضوع ازنظر مصاحبه‌کنندگان این است که ببینند پاسخ‌هایتان برای این پرسش‌ها چقدر حساب‌شده است؛ بنابراین، بهتر است که در زمان پاسخ به پرسش‌ها، آنان را با جریان افکارتان همراه کنید. از سؤال‌کردن برای روشن‌شدن نکته‌های مدنظر مصاحبه‌کنندگان نترسید و اگر لازم است، از آن‌ها بخواهید پرسششان را تکرار کنند. سعی کنید هنگام مواجهه با پرسش‌های غیرمنتظره، از نکته‌های اصلی مدنظرتان منحرف نشوید و نفس عمیق بکشید و پیش از پاسخ به پرسش‌ها، فکر کنید.
برعکس تصور عموم، مصاحبه‌کنندگان دانشگاه‌ها قصد ندارند شما را غافل‌گیر کنند. احتمال خیلی کمی وجود دارد که آنان دربارۀ کتاب یا نظریه یا فیلم خاصی از شما سؤال کنند؛ مگر اینکه در معرفی خودتان به آن اشاره کرده باشید یا موضوع آن بسیار شناخته‌شده باشد. همان‌طور‌که قبلاً اشاره کردیم، مصاحبه‌کنندگان قصد دارند طرز‌تفکر و استفاده از دانشتان در زندگی واقعی را بسنجند.
درادامه تعدادی از پرسش های متداول در مصاحبه های تحصیلی و طرز مناسب پاسخ به آن‌ها را شرح می‌دهیم.
۱. چرا می‌خواهید در این دانشگاه تحصیل کنید؟
یکی از پرسش های متداول اولیه این است که چرا می‌خواهید در این مؤسسۀ آموزشی تحصیل کنید. باید به مصاحبه‌کنندگان نشان دهید که دربارۀ آن دانشگاه تحقیق و آن را با دقت انتخاب کرده‌اید. دربارۀ فرایند تفکرتان و معیارهای مهمی صحبت کنید که شما را به تحصیل در آن مؤسسه جذب کرده است؛ مانند محتوای دوره‌ها و اعتبار و شهرت دانشگاه و فرهنگ دانشجویان در پردیس‌های دانشگاه.
۲. انتظار دارید از تحصیل در این رشته چه اطلاعاتی به‌دست بیاورید؟ چرا این دوره را انتخاب کرده‌اید؟
در مصاحبه های تحصیلی، حتماً با پرسش‌هایی دربارۀ دلیل انتخاب دورۀ مدنظرتان مواجه خواهید شد. برای پاسخ به این پرسش که چرا این دوره را انتخاب کرده‌اید، دربارۀ تحقیقات و انگیزه‌تان برای انتخاب رشته باید صحبت کنید. بسته به رشته‌ای که انتخاب کرده‌اید، پاسخ به این پرسش می‌تواند کمی دشوار باشد. اگر رشتۀ مدنظرتان را به‌خاطر آیندۀ شغلی‌اش انتخاب کرده‌اید، کمی دربارۀ این موضوع صحبت کنید و بگویید که انتظار دارید دورۀ تحصیلی مدنظرتان در این دانشگاه خاص چگونه می‌تواند پس از فراغت از تحصیل، به شما کمک کند. این موضوع دربارۀ رشته‌هایی مانند پزشکی و حقوق صدق می‌کند.
اگر رشتۀ مدنظرتان به فرصت‌های شغلی وابستگی کمتری دارد، دربارۀ بخش‌هایی از رشته که به یادگیری آن‌ها علاقه‌مند هستید و امکانات دانشگاه برای رفع نیازهای آموزشی و علاقه‌تان به توسعۀ دانش در این زمینۀ خاص میتوانید صحبت کنید. این موضوع دربارۀ رشته‌هایی مانند فلسفه و تاریخ صدق می‌کند.
۳. در پنج سال آینده خودتان را کجا می‌بینید؟
این پرسش کلی و گسترده است؛ بنابراین، لازم نیست که برایش پاسخ کاملی داشته باشید. به این فکر کنید که می‌خواهید در آینده به چه جایگاه شغلی برسید یا چه مسیری را برای ادامۀ تحصیلات عالی طی کنید. هدف از این پرسش درست مانند پرسش‌های قبلی، این است که جریان تفکر شما برای آینده و هدف‌هایتان مشخص شود.
۴. چه چیزی به شما انگیزه می‌دهد؟
این پرسش شخصی است؛ اما به ریشۀ انگیزه‌هایتان اشاره می‌کند. تا‌حد‌ممکن به این پرسش صادقانه پاسخ بدهید و دربارۀ اشتیاقتان برای تحصیل در این رشته و علاقه به داشتن شغلی خاص یا دلایل احساسی‌تان صحبت کنید.
۵. کتاب دلخواهتان چیست؟ درحال‌حاضر به خواندن چه کتابی مشغول هستید؟
ممکن است این پرسش به شکل‌های متفاوتی مطرح شود؛ اما هدف نهایی آن شناخت اولویت‌ها و توانایی‌تان برای تحلیل و توضیح موضوع‌هایی است که به آن‌ها علاقه دارید. این پرسش معمولاً زمانی مطرح میشود که برای تحصیل در رشته‌ای مرتبط با هنر یا علوم انسانی درخواست پذیرش کرده باشید؛ اما ممکن است هنگام درخواست پذیرش برای رشته‌هایی مانند علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات نیز با آن مواجه شوید. پیش از مصاحبه، دربارۀ کتابی فکر کنید که با آن به‌خوبی ارتباط برقرار کرده و از خواندنش لذت برده‌اید. سپس، فهرستی از دلایل علاقه‌تان به آن کتاب و تأثیرش بر تغییر دیدگاه شما به دنیا آماده کنید.
۶. ضعف‌ها و قوت‌های شما چیست؟
مصاحبه‌کنندگان ممکن است این پرسش را نیز به شکل‌های مختلفی مطرح کنند. هدف از مطرح‌کردن این پرسش آشنایی بیشتر با شماست. درواقع، مصاحبه‌کنندگان با این پرسش از شما می‌خواهند که بیشتر دربارۀ خودتان حرف بزنید. پاسخ به این نوع پرسش‌های شخصی و متداول در مصاحبه های تحصیلی می‌تواند کمی دشوار باشد. از کمک‌گرفتن و سؤال‌کردن از افراد دیگر برای آشنایی با نکته‌های مدنظر مصاحبه‌کنندگان نترسید و به‌خوبی دربارۀ ضعف‌ها و قوت‌هایتان و توضیح آن‌ها به افراد ناآشنا با خودتان فکر کنید. به‌یاد بسپارید که صداقت در توضیح ضعف‌ها مهم است؛ اما نباید بیش‌ازحد روی نکته‌های منفی متمرکز شوید؛ بلکه تلاش کنید دربارۀ نکته‌های مثبت نیز برای مقابله با ضعف‌هایتان صحبت کنید.
۷. دوست دارید در اوقات فراغتتان چه کاری انجام دهید؟
یکی دیگر از پرسش‌های متداول در مصاحبه های تحصیلی برای شناخت شما همین پرسش است. مصاحبه‌کنندگان می‌خواهند دربارۀ علاقه‌ها و اشتیاق‌هایتان خارج از دنیای آکادمیک اطلاعات بیشتری به‌دست آورند. ممکن است پیوند‌دادن تفریحاتتان به رشتۀ مدنظر نکته‌ای مثبت باشد؛ اما لزوماً به نشان‌دادن نقطۀ تلاقی علایق و رشته‌تان نیازی ندارید. در پاسخ به این پرسش، دربارۀ تیم‌های ورزشی و گروه‌های موسیقی که عضوشان هستید، نوع ادبیات دلخواهتان، علاقه به آشپزی یا تماشای نمایش‌ها و فیلم‌ها میتوانید صحبت کنید.
۸. چه چیزی را به این دانشگاه میتوانید اضافه کنید؟
هم‌زمان با اینکه از مصاحبه به‌عنوان ابزاری برای شناخت دانشگاه مطلوبتان استفاده می‌کنید، مصاحبه‌کنندگان دانشگاه نیز می‌کوشند تا بدانند آیا شما برای تحصیل در آن دانشگاه گزینۀ مناسبی هستید یا خیر. پاسخ‌دادن به این پرسش کمی مشکل است؛ بنابراین، بهتر است از قبل به قابلیت‌هایتان فکر کنید و ببینید در چه زمینه‌هایی با دانشگاه میتوانید همکاری و در زمینۀ معیارهای آکادمیک و درسی بحث کنید. شاید ورزش‌کاری توانمند یا به اجرای نمایش‌های تئاتر موزیکال علاقه‌مند یا سخنرانی عالی باشید یا بخواهید در زمینۀ فعالیت‌های مرتبط با پایداری با دانشگاه همکاری کنید. گفتنی است دانشگاه‌ها معمولاً به این قابلیت‌های متقاضیان بسیار توجه می‌کنند.
۹. سؤالات خاص دربارۀ رشتۀ مدنظر
این پرسش‌ها باتوجه‌به رشتۀ انتخابی‌تان متفاوت خواهد بود؛ اما احتمالاً از شما خواسته میشود که با پاسخ به چند پرسش، میزان دانشتان دربارۀ رشتۀ مدنظر را نشان دهید. ممکن است از شما پرسش‌های نظری کنند یا بخواهند دیدگاهتان را دربارۀ خبر یا پژوهشی بیان کنید. بهتر است در زمینۀ رشته‌تان به‌روز باشید و دربارۀ محتوای دورۀ مدنظرتان یا پرسش‌های محتمل از پیش تحقیق کرده باشید. همچنین، ممکن است پرسش‌هایی مرتبط با معرفی‌نامه‌تان مطرح شود؛ پس، بهتر است یک بار پیش از مصاحبه معرفی‌نامه‌تان را به‌دقت بخوانید.
ناگفته نماند که ممکن است این پرسش‌ها برای سنجش میزان آشنایی عمیق با مطالب مرتبط با رشته‌تان نباشد؛ بلکه هدف اصلی سنجش جریان فکری‌تان در زمینۀ رشته‌ای خاص باشد؛ حتی ممکن است پاسخ دقیقی برای پرسش مطرح‌شده وجود نداشته باشد. در این مواقع، مصاحبه‌کنندگان بیشتر علاقه‌مندند که بدانند چگونه از راه‌حلی خاص برای حل مشکلات در زندگی واقعی استفاده می‌کنید.
۱۰. آیا از من سؤالی دارید؟
مصاحبه‌کنندگان در دانشگاه‌ها معمولاً به شما امکان می‌دهند تا چند پرسش را مطرح کنید؛ ازاین‌رو، بهتر است که از قبل چند پرسش مرتبط با دوره و دانشگاه مدنظرتان را آماده کرده باشید. ممکن است در طول مصاحبه نیز به پرسش‌هایی برخورد کنید؛ پس از مطرح‌کردن پرسش‌هایتان حین مصاحبه یا پس از آن نترسید. سعی کنید از طرح پرسش‌هایی خودداری کنید که پاسخشان در وبگاه دانشگاه یا رسانه‌های اجتماعی پیدا میشود؛ چراکه در‌این‌صورت به‌نظر می‌رسد به‌اندازهٔ کافی دربارۀ دانشگاه تحقیق نکرده‌اید. پیشنهاد می‌کنیم به پرسش‌هایی عمیق‌تر و دقیق‌تر، مثلاً دربارۀ زندگی دانشجویی یا جزئیات دوره فکر کنید.
منبع:
