سیستم انتقال اعتبار و انباشت اروپا (European Credit Transfer System) یکی از اصول مهم فرایند بولونیاست که برای کمک به دانشجویان بین‌المللی در استفاده از تجربه‌های تحصیلی خارج از کشور به‌کار می‌رود. بد نیست بدانید فرایند بولونیا به مجموعه‌ای از جلسه‌ها و توافق‌های وزیران کشورهای اروپایی به‌منظور مطمئن‌شدن از استانداردها و اعتبار مدارک تحصیلی دانشگاهی کشورهای اروپایی گفته می‌شود. وزیران آموزش‌و‌پرورش ۲۹ کشور اروپایی این توافق‌نامه را در دانشگاه بولونیا ایتالیا امضا کرده‌اند. در ابتدا، سیستم انتقال اعتبار و انباشت اروپا (ECTS) فقط ابزاری برای تأیید دوره‌ها و برنامه‌های متقاضیانی بود که به تحصیل در خارج از کشور قصد علاقه داشتند و می‌خواستند با برنامۀ اراسموس تحصیل کنند. برنامۀ اراسموس فرصتی برای دانشجویان است تا از میان دانشگاه‌های ۳۴ کشور عضو، برنامۀ مدنظرشان را انتخاب کنند و از فرصت‌های به‌وجودآمده بهره ببرند و مهارت‌های جدید کسب کنند.
تعریف ECTS
درواقع، سیستم انتقال اعتبار و انباشت اروپا (ECTS) مقیاسی برای اندازه‌گیری و مقایسۀ موفقیت‌های تحصیلی و کسب دانش است که به دانشجویان کمک می کند به‌راحتی اعتبارات را از مؤسسۀ آموزش عالی به مؤسسۀ آموزش عالی دیگر منتقل کنند. بیشترِ کشورهای منطقۀ آموزش عالی اروپا ECTS را به‌عنوان سیستم اعتبار ملی پذیرفته‌اند و دانشگاه‌های سراسر اروپا از اعتبارات آن برای مدارک کارشناسی و ارشناسی ارشد و دکتری تمام‌وقت استفاده می‌کنند.
کاربردهای ECTS
سیستم انتقال اعتبار و انباشت اروپا (ECTS) باعث شد برنامه‌های تحصیلی و عملکرد دانشجویان در تمام کشورهای عضو توافق منطقۀ آموزش عالی اروپا (EHEA) شفاف‌تر و مقایسه‌‌پذیرتر باشد. گفتنی است ECTS جایگزین یا مکمل استانداردهای مختلف محلی یا ملی در اروپا شده است و به‌لطف آن، دانشجویان کشورهای عضو توافق EHEA می‌توانند به خارج از کشورشان بروند و در رشته‌ای تحصیل کنند که در کشورهای عضو توافق EHEA پذیرفته شده است.
مزایای ECTS
مزایای مهم سیستم انتقال اعتبار و انباشت اروپا (ECTS) عبارت‌اند از:
۱. به‌لطف توافق EHEA، متقاضیان می‌توانند مدرک کارشناسی را در کشوری و مدرک کارشناسی ارشد را در کشور دیگری بگیرند؛
۲. متقاضیان می‌توانند به‌راحتی در کشورهای عضو توافق EHEA مشغول کار شوند؛ چراکه مدارک دانشگاهی‌شان به‌رسمیت شناخته می‌شود؛
۳. اگر متقاضیان بخواهند برای کسب مدرک دورشته‌ای یا یک نیمسال را خارج از کشور درس بخوانند یا تحصیل با برنامۀ اراسموس را تجربه کنند، با کمک ECTS امکان‌پذیر خواهد بود؛
۴. برآورد سختی‌های دوره‌ها، کارآموزی‌ها، سمینارها، پایان‌نامه‌ها و... براساس تعداد ECTS ارائه‌شده آسان‌تر خواهد بود؛
۵. به‌لطف ECTS، تفاوت کمتری بین دانشجویان داخلی و بین‌المللی در دانشگاه‌ها وجود خواهد داشت؛
۶. متقاضیان حتی اگر یکی از دوره‌های تحصیلی را رها کنند، ECTS کمک می‌کند واحدهای مشابه را دوباره نگذرانند؛
- بدون درنظرگرفتن رشتۀ دانشگاهی، مدرک متقاضیان به تعداد استاندارد ECTS اعتبار خواهد داشت.
سیستم ECTS چگونه کار می‌کند؟
با تکمیل هر دوره، سمینار و... به متقاضیان امتیاز ECTS تعلق می‌گیرد. امتیاز ECTS کسب‌شدۀ متقاضیان نشان‌دهندۀ میزان فعالیتشان در آن دورۀ زمانی است. چند نمونه از اعتبارات ECTS اختصاص‌داده‌شده در مقاطع مختلف تحصیلی در وبگاه ECTS عبارت‌اند از:
۱. ۶۰ واحد ECTS برای یک سال تحصیلات آکادمیک؛
۲. ۱۸۰ واحد ECTS برای مقطع کارشناسی سه‌ساله؛
۳. ۲۴۰ واحد ECTS برای مقطع کارشناسی چهار‌ساله؛
۴. ۹۰ واحد ECTS برای مقطع کارشناسی ارشد یک‌ساله؛
۵. ۱۲۰ واحد ECTS برای مقطع کارشناسی ارشد دو‌ساله.
به‌عنوان مثال، می‌توان به رشتۀ «علوم کاربردی در زمینۀ هنر و مواد باستان‌شناسی و اماکن» در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه پادوا اشاره کرد که متقاضیان باید ۱۲۰ واحد بگذرانند. این یعنی متقاضیان با گذراندن ۱۲۰ واحد ECTS می‌توانند مدرک کارشناسی ارشد خود را از این دانشگاه دریافت کنند. گفتنی است واحدهای ECTS ممکن است ساعت‌های مطالعۀ مختلفی را شامل شود. این یعنی معمولاً دوره‌ای که دَه واحد اعتبار ECTS دارد، زحمت و حجم کاری‌اش دو برابرِ دوره‌ای با پنج واحد اعتبار ECTS است. امتیاز ECTS ممکن است بین ۲۵ تا ۳۰ ساعت مطالعه و به کشور مدنظر بستگی داشته باشد. به‌عنوان مثال، کشورهای ایتالیا و اسپانیا و اتریش هر واحد اعتبار ECTS را ۲۵ ساعت، فنلاند ۲۷ ساعت، هلند و پرتغال ۲۸ ساعت و آلمان، بلژیک، رومانی و مجارستان ۳۰ ساعت در نظر گرفته‌اند. ناگفته نماند ساعت‌های مطالعه یا کار در سیستم انتقال اعتبار و انباشت اروپا (ECTS) تخمینی است.
مقیاس درجه‌بندی ECTS
علاوه‌بر اعتبارات ECTS، کمیسیون اروپا راهکارهایی برای سیستم‌های درجه‌بندی ECTS تعریف کرده است. ناگفته نماند به تعداد کشورهای عضو مقیاس درجه‌بندی برای سیستم انتقال اعتبار و انباشت اروپا (ECTS) وجود دارد؛ اما نکتۀ مهم آن است که هدف تمام کشورها مقایسۀ آسان نمره‌های متقاضیان است. همان‌طور‌که پیش‌تر گفتیم، ECTS مکمل سیستم‌های درجه‌بندی ملی کشورهاست.
منابع:
