ایتالیا، یکی از کشورهای مطرح اروپایی برای کسب مدارک تحصیلات تکمیلی به خصوص در مقطع دکتری (PHD) است. تحصیل در تاریخی‌ترین و برترین دانشگاه‌های ایتالیا و البته اروپا می‌تواند دستاورد بسیار بزرگی برای دانشجویان دکتری باشد. در حقیقت تحصیل در یکی از این موسسات آموزشی معتبر و طراز اول جهانی و کسب مدرک دکتری (Dottorato di Ricerca) می‌تواند شرایط بسیار مساعدی برای این دانشجویان جهت کار در این کشور یا دیگر کشورهای اروپایی فراهم کند. اگر به تحصیل در ایتالیا، یکی از محبوب‌ترین مقاصد تحصیلی در بین دانشجویان بینالمللی، علاقه‌مند هستید، در این مطلب نگاهی کوتاه به شرایط تحصیل دکتری در ایتالیا و مزیت‌های تحصیل در این کشور مهم اروپایی خواهیم انداخت.
چرا دکتری در ایتالیا؟
برای جواب این سوال می‌توان گفت، شهرت و اعتبار بالای دانشگاه‌های ایتالیا شاید یکی از اصلی‌ترین عوامل محبوبیت تحصیل در مقطع دکتری در ایتالیا است. در واقع با توجه به اینکه دکتری بالاترین مدرک آکادمیک و دانشگاهی در جهان است، کسب مدرک آن از دانشگاه‌های برتر جهان می‌تواند بسیار ارزشمند باشد.
دانشگاه‌های تاریخی و قدیمی ایتالیا همواره در بین برترین دانشگاه‌های جهان قرار دارند و از این نظر جز برجسته‌ترین کشورهای دنیا به شمار می‌رود. موسسه QS، یکی از وب‌سایت‌های معتبر و مطرح در زمینه ارزیابی و رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان، در جدید‌ترین رتبه‌بندی خود در سال ۲۰۲۱ رده‌های بالایی به دانشگاه‌های ایتالیا اختصاص داده است. در این لیست ایتالیا با داشتن ۳۶ دانشگاه در بین هزار دانشگاه برتر جهان بعد از انگلیس و آلمان دارای بیشترین تعداد دانشگاه است.
در لیست زیر میتوانید نام ۳۶ دانشگاه برتر ایتالیا در جدید‌ترین رتبه‌بندی QS در سال ۲۰۲۱ را مشاهده کنید.
| رتبه دانشگاه در سال 2021 | دانشگاه |
|---|---|
| 137 | POLITECNICO DI MILANO |
| 160 | ALMA MATER STUDIORUM - UNIVERSITY OF BOLOGNA |
| 171 | SAPIENZA UNIVERSITY OF ROME |
| 216 | UNIVERSITÀ DI PADOVA |
| 301 | UNIVERSITY OF MILAN |
| 308 | POLITECNICO DI TORINO |
| 383 | UNIVERSITY OF PISA |
| 392 | UNIVERSITY OF NAPLES - FEDERICO II |
| 392 | UNIVERSITÀ VITA-SALUTE SAN RAFFAELE |
| 403 | UNIVERSITY OF TRENTO |
| 432 | UNIVERSITY OF FLORENCE |
| 511-520 | UNIVERSITÀ CATTOLICA DEL SACRO CUORE |
| 511-520 | UNIVERSITY OF ROME "TOR VERGATA" |
| 521-530 | UNIVERSITY OF TURIN |
| 521-530 | UNIVERSITY OF MILANO-BICOCCA |
| 601-650 | FREE UNIVERSITY OF BOZEN-BOLZANO |
| 601-650 | UNIVERSITÀ DEGLI STUDI DI PAVIA |
| 651-700 | UNIVERSITY OF GENOA L |
| 651-700 | UNIVERSITY OF SIENA |
| 701-750 | UNIVERSITY OF TRIESTE |
| 751-800 | POLITECNICO DI BARI |
| 751-800 | CA' FOSCARI UNIVERSITY OF VENICE |
| 751-800 | UNIVERSITY OF MODENA AND REGGIO EMILIA |
| 751-800 | UNIVERSITÀ DEGLI STUDI DI PERUGIA |
| 751-800 | UNIVERSITY OF BRESCIA |
| 801-1000 | CATANIA UNIVERSITY |
| 801-1000 | UNIVERSITA' DEGLI STUDI DI FERRARA L |
| 801-1000 | UNIVERSITY OF SALERNO |
| 801-1000 | UNIVERSITÀ DEGLI STUDI DI UDINE |
| 801-1000 | UNIVERSITÀ DEGLI STUDI ROMA TRE |
| 801-1000 | UNIVERSITY OF CALABRIA |
| 801-1000 | UNIVERSITA' POLITECNICA DELLE MARCHE |
| 801-1000 | UNIVERSITY OF PALERMO |
| 801-1000 | UNIVERSITY OF BARI |
| 801-1000 | UNIVERSITY OF PARMA |
| 801-1000 | VERONA UNIVERSITY |
با توجه به لیست بالا می‌توان مشاهده کرد که دانشگاه‌های پلی‌تکنیک میلان، دانشگاه بولونیا و دانشگاه ساپینزا رم سه دانشگاه برتر این کشور محسوب می‌شوند. علاوه‌بر شهرت و اعتبار دانشگاه‌های ایتالیا، فاکتورهای دیگری وجود دارد که موجب شده تا تحصیل دکتری در ایتالیا مورد توجه بسیاری از دانشجویان بینالمللی قرار گیرد. این فاکتور‌ها عبارتند از:
- دانشگاه‌های تاریخی
دانشگاه‌های ایتالیا جز قدیمی‌ترین و تاریخی‌ترین دانشگاه‌های جهان هستند. برای مثال، دانشگاه بولونیا (Università di Bologna) که در سال ۱۰۸۸ در شهر بولونیا ایتالیا تأسیس شده، قدیمی‌ترین دانشگاه جهان محسوب می‌شود. این دانشگاه با بیش از ۶۵۰۰۰ دانشجو یکی از بزرگ‌ترین و شناخته‌شده‌ترین دانشگاه‌های ایتالیا و جهان به شمار می‌رود. از دیگر دانشگاه‌های قدیمی و تاریخی ایتالیا و جهان می‌توان به دانشگاه پادوا، دانشگاه ناپل و دانشگاه سیه‌نا اشاره کرد که همگی جز قدیمی ترین دانشگاه های جهان در فهرست منتشر شده توسط موسسه QS است.
- تاریخ غنی
فرهنگ و تاریخ غنی این کشور یکی دیگر فاکتورهای مهم برای انتخاب ایتالیا به عنوان مقصد تحصیلی برای کسب مدرک دکتری است. دانشجویان دکتری در ایتالیا که می‌بایست با توجه به نوع دوره تحصیلی به مدت ۳ یا ۴ سال در ایتالیا زندگی کنند، میتوانند یک زندگی باکیفیت و پر و جنب و جوش را تجربه کنند و از دیدن آثار تاریخی و دیدنی این کشور کهن لذت ببرند.
- هزینه زندگی پایین
ایتالیا یکی از کشورهای ارزان قیمت جهان برای تحصیل است. در واقع در مقایسه با دیگر کشورهای مطرح اروپایی مانند انگلیس یا نروژ، هزینه زندگی در ایتالیا به مراتب پایین‌تر است. دانشجویان به طور متوسط در ماه باید ۶۰۰ تا ۷۰۰ یورو را برای هزینههای خوراک، پوشاک، مسکن، حمل و نقل، کتاب و … در نظر بگیرند. اجاره یک آپارتمان در ایتالیا نیز به طور متوسط ۲۵۰ تا ۶۰۰ یورو در ماه است. اطلاعات بیشتر در مورد شرایط زندگی در ایتالیا»
جزییات دکتری در ایتالیا
مدرک دکتری (Dottorato di Ricerca) بالاترین سطح تحصیل دانشگاهی در ایتالیا است و دانشجویان برای دریافت آن باید یک آزمون جامع را بگذرانند و پس از دوره تحقیقات، از پایان‌نامه خود دفاع کنند. مدرک دکتری پس از یک دوره تحصیل و تحقیق (که حداقل سه سال طول می‌کشد) و تحت هدایت اساتید دانشگاه، اعطا می‌شود. در سال پایانی دوره دکتری، دانشجویان می‌بایست پایان نامه خود را ارائه دهند. حداقل ۲ داور از خارج دانشگاه پایان نامه دانشجو را داوری خواهند کرد. در صورت تائید کیفیت پایان نامه توسط داوران ، دانشجو قادر خواهد بود تا در جلسه عمومی از پایان نامه خود دفاع کند. دانشجو باید این موضوع را اثبات کند که پایان نامه او موضوعی جدید و اصیل بوده و تاثیر قابل ملاحظه ای در رشته مورد نظر داشته است.
هدف این دوره، تحصیل دانشجویان در سطحی بالا به‌منظور آماده‌سازی آنان برای استخدام به عنوان هیئت علمی دانشگاه، پژوهشگر، یا دیگر موقعیت‌هایی که به دانش پیشرفته و مهارت‌های تحقیقاتی نیاز دارند، می‌باشد. در حالت کلی مدرک دکتری در ایتالیا به دو دسته تقسیم می‌شود:
- مدرک (Dottorato) که توسط دانشگاهها ارائه می‌شود
- مدرک (Diploma accademico di formazione alla ricerca) که توسط یکی از موسسات موسیقی و هنر به دانشجویان ارائه می‌شود
همچنین برخی از دانشگاه‌های ایتالیا دوره‌های دکتری با همکاری سایر دانشگاه‌های بینالمللی تحت عنوان International Doctoral Program و یا با همکاری صنایع تحت عنوان International Doctoral Program ارائه می‌دهند.
اکثر دوره‌های دکتری در ایتالیا به زبان انگلیسی ارائه می‌شوند. در امتیازبندی برای پذیرش در مقطع دکتری در اکثر دانشگاه‌های ایتالیا، پروپوزال بیشترین نقش (۵۰% امتیاز) را ایفا می‌کند. دیگر موارد حائز اهمیت عبارتند از سابقه کار، سابقه تدریس، سوابق تحصیلی و مقالات علمی (به‌ویژه مقالات ISI).
مدارک مورد نیاز برای پذیرش در مقطع دکتری در ایتالیا
با توجه به سطح بالای آموزش و پژوهش در این کشور و همچنین اعتبار بالای دانشگاه‌های ایتالیا، اخذ پذیرش در مقطع دکتری کمی رقابتی است و دانشجویانی که قصد تحصیل در این مقطع را دارند می‌بایست شرایط و مدارک قابل قبولی برای دریافت پذیرش به دانشگاه ارائه دهند. البته باید توجه داشت که مدارک مورد نیاز برای پذیرش با توجه به نوع برنامه تحصیلی (Program) و دانشگاه ممکن است متفاوت باشد و علاقه‌مندان می‌بایست با ورود به سایت دانشگاه و بخش admission requirements مدارک مورد نیاز را به دقت مورد بررسی قرار دهند. اما به طور کلی مدارک زیر برای پذیرش از بیشتر دانشگاه‌های ایتالیا مورد نیاز است.
- انگیزه نامه
- پاسپورت معتبر
- رزومه تحصیلی ( Curriculum vitae)
- مدرک زبان (انگلیسی IELTS , TOEFL , TOEIC) یا ایتالیایی (CILS , CELI)
- پروپوزال یا پروژه تحقیقاتی
- داشتن مقالات بینالمللی در زمینه مورد نظر
- معرفی نامه یا توصیه نامه از اساتید (در صورت درخواست دانشگاه)
- گواهی بیمه (برای متقاضیان خارج از اتحادیه اروپا)
- اصل مدارک و سوابق تحصیلی شامل دیپلم، پیش دانشگاهی، کارشناسی و کارشناسی ارشد و ریز نمرات به همراه ترجمه رسمی و معتبر
مدرک زبان بسته به نوع دوره انتخابی متفاوت است و دانشگاه ممکن است حداقل مدرک زبان B2 از دانشجویان درخواست کند.
هزینه تحصیل و بورسیه‌ها در مقطع دکتری
تحصیل دکتری در بیشتر دانشگاه‌های دولتی ایتالیا رایگان است. با این حال ممکن است در برخی از برنامههای تحصیلی شهریه دانشگاه در مقطع دکتری مبلغی در حدود ۸۵۰ تا ۱۰۰۰ یورو برای یک سال تحصیلی باشد. البته برای ثبت‌نام در دانشگاه مبلغی معادل ۱۵۰ یورو از کلیه دانشجویان دریافت می‌شود. ذکر این نکته حائز اهمیت است که در بسیاری از دانشگاه‌های ایتالیا، تحصیل دکترا به عنوان یک شغل حساب می‌شود و افراد میتوانند با دریافت یکی از بورسیه‌های تحصیلی ارائه شده، ضمن ادامه تحصیل در این کشور به کار بپردازند و از دستمزد نسبتاً مناسبی برای ادامه زندگی خود در این کشور برخوردار شوند. این موضوع (کار به عنوان دانشجوی مقطع دکتری) می‌تواند یک مزیت مثبت جهت دریافت اقامت ایتالیا بعد از تحصیل به حساب بیاید و روند اخذ اقامت دائم ایتالیا را برای افراد تسهیل بخشد.
دریافت بورسیه یکی دیگر از مزیت‌های تحصیل در ایتالیا است. دانشگاه‌های این کشور بورسیه‌های متعددی به دانشجویان خود ارائه می‌دهند که می‌تواند شرایط تحصیل در این کشور را به مرتب ساده‌تر کند. این بورسیه‌ها که به بورسیه‌های دانشگاهی شهرت دارند، بیشتر بر اساس سوابق تحصیلی و شایستگی به دانشجویان تعلق میگیرد. برای مثال دانشگاه پلی تکنیک میلان سه نوع بورسیه برای دانشجویان خود در نظر گرفته است (بورسیه پلاتینی، بورسیه طلایی، بورسیه نقره‌ای) که میتوانید با مراجعه به سایت دانشگاه پلی تکنیک میلان از شرایط و ضوابط مورد نیاز برای دریافت این بورسیه‌ها اطلاع پیدا کنید. از دیگر بورسیه‌های دانشگاهی ایتالیا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- Bologna University Study Grants for International Students (کمک هزینه تحصیلی دانشگاه بولونیا)
- University of Pavia International Scholarships for Developing Country Students (بورسیه تحصیلی دانشگاه پاویا برای دانشجویان کشورهای در حال توسعه)
- Bocconi Merit and International Awards ( کمک هزینههای دانشگاه بوکونی)
- Politecnico de Milano Merit-Based Scholarships for International Students (بورسیه‌های شایسته محور دانشگاه پلی‌تکنیک میلان برای دانشجویان بینالمللی)
- Politecnico di Torino International Scholarships (بورسیه‌های تحصیلی دانشگاه تورین)
- University of Padova Scholarships for All Degree Courses ( بورسیه‌های دانشگاه پادوا برای تمامی دوره‌های تحصیلی)
علاوه‌بر بورسیه‌های دانشگاهی اشاره شده در بالا، دولت ایتالیا برای حمایت از دانشجویان بینالمللی بورسیه‌های تحصیلی در نظر گرفته است که می‌تواند کمک بزرگی به این دانشجویان برای تامین هزینههای زندگی و تحصیل در این کشور باشد. برخی از معروف‌ترین بورسیه‌های دولتی ایتالیا به شرح زیر است.
- بورسیه استانی (DSU)
بورسیه استانی یا (DIRITTO ALLO STUDIO UNIVERSITARIO) یکی از معروف‌ترین بورسیه‌های دولتی ایتالیا است. این بورسیه به دانشجویانی که در مقاطع مختلف تحصیلی از کارشناسی تا دکترا در ایتالیا تحصیل می‌کنند تعلق میگیرد. برای اعطای بورسیه جهان سوم یا بورسیه استانی ایتالیا مواردی همچون سن، میزان درآمد سالانه خانواده، وضعیت مسکن در ایران و تعداد خواهران و برادران، مورد بررسی قرار میگیرد نه سوابق تحصیلی متقاضی.
بورسیه استانی موارد زیر را پوشش می‌دهد:
- معافیت از پرداخت شهریه دانشگاه
- خوابگاه رایگان + یک وعده غذای رایگان (در روز) + کمک‌هزینه نقدی تا ۳۰۰۰ یورو در سال و در صورت عدم اختصاص خوابگاه و غذا به متقاضی، کمک‌هزینه تا ۵۲۰۰ یورو در سال خواهد بود
- تخفیف استفاده از حمل و نقل عمومی
- بورسیه استعدادیابی ایتالیا
یکی دیگر از معروف‌ترین بورسیه‌های دولتی ایتالیا برای ایرانیان،بورسیه استعدادیابی (Invest Your Talent in Italy) است. این برنامه به دانشجویان دوره‌های کارشناسی ارشد و تحصیلات تکمیلی که اهل کشورهایی ازجمله ایران هستند، کمک‌هزینه اعطا می‌کند.این برنامه را که به دانشجویان تحصیلات تکمیلی برای کاریابی در زمینه‌هایی مانند مهندسی، معماری، طراحی، فناوری‌های پیشرفته، اقتصاد و مدیریت کمک می‌کند، وزارت امور خارجه ایتالیا، آژانس تجارت ایتالیا و Uni-Italia پشتیبانی می‌کنند. مبلغ بورسیه ۸۱۰۰ یورو برای هر سال تحصیلی (۹ ماه) و معادل ۹۰۰ یورو در ماه است.
- بورسیه وزارت امور خارجه ایتالیا
یکی دیگر از بورسیه های دولتی ایتالیا بورسیه وزارت امور خارجه و همکاری‌‌های بینالمللی ایتالیا است. وزارت امورخارجه ایتالیا هر ساله بورسیه تحصیلی را برای دانشجویان بین المللی در ایتالیا تحصیل می‌کنند و شهروندان ایتالیایی که در خارج از ایتالیا زندگی می‌کنند در نظر میگیرد. هدف از این بورسیه افزایش همکاری فرهنگی بین المللی، گسترش زبان ایتالیایی و ارتقاء سیستم اقتصادی و تکنولوژی ایتالیا در سراسر جهان است. اطلاعات بیشتر در مورد انواع بورسیه های دولتی ایتالیا»
بهترین شهر‌های ایتالیا برای تحصیل دکتری
برای تحصیل دکتری در ایتالیا بهتر است شهر‌هایی را مد نظر قرار دهید که از لحاظ کیفیت زندگی و همچنین فرصتهای شغلی دارای شرایط مساعدی باشد. البته انتخاب محل تحصیل ممکن است با توجه به نوع و سلیقه افراد کاملاً متفاوت باشد. اما بر اساس نظر سنجی‌های صورت گرفته، شهر‌های زیر دارای بیشترین مخاطب برای تحصیل دکتری در ایتالیا است:
- شهر میلان
- شهر رم
- شهر پیزا
- شهر بولونیا
- شهر فلورانس
- شهر سیه نا
- تورین
فرصتهای شغلی
دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری میتوانند بعد از پایان تحصیل برای دریافت اقامت موقت (temporary stay permit) یا به ایتالیایی (permesso di attesa occupazione) که حداکثر ۱۲ ماه است درخواست خود را ارائه دهند. در این ۱۲ ماه دانشجویان میتوانند به صورت قانونی در ایتالیا زندگی کنند و به جستجوی کار بگردند. در صورتی که بتوانید ۵ سال به طور مداوم در این کشور کار و زندگی کنید، میتوانید اقامت دائم ایتالیا را دریافت کنید. بنابراین با توجه به اینکه پیدا کردن کار نقش مهمی در دریافت اقامت دائم دارد، دانشجویان بهتر است شرایط رشته تحصیلی در دانشگاه و فرصتهای شغلی مربوطه به این رشته را مورد بررسی قرار دهند. در حالت کلی ایتالیا در بخش‌های زیر دارای بیشترین میزان استخدام است.
- خودروسازی
- محصولات شیمیایی
- فرآورد‌های غذایی
- مهندسی
- بیمه
- داروسازی
- ارتباطات از راه دور
- مارک های لوکس و خرده فروشی
- مسافرت و مهمان داری
با توجه به اینکه اکثر مردم محلی در ایتالیا مسلط به زبان انگلیسی نیستند، برای پیدا کردن کار در این کشور تسلط به زبان ایتالیایی بسیار مهم و حائز اهمیت است. البته اگر شما بتوانید تسلط خود را به زبان انگلیسی نشان دهید، شرکت‌های بینالمللی متعددی در این کشور وجود دارد که خواهان جذب شما هستند. هر چند تعداد شرکت‌های چند ملیتی در ایتالیا نسبت به دیگر کشورهای مطرح اروپایی کمتر است اما از نظر قدرت برند تجاری این کشور یکی برترین‌های دنیا است. وجود شرکت‌های مانند فراری، لامبورگینی، گوچی، پرادا، ورساچه و البته آرمانی موجب شده تا ایتالیا یکی از برجسته‌ترین کشورهای دنیا در زمینه باشد.
به طور معول برای پیدا کرد کار در ایتالیا میتوانید از طریق روزنامه‌های محلی، اینترنت و یا موسسات کاریابی شغل مورد نظر خود را پیدا کنید. برای دیدن فرصتهای شغلی میتوانید سایت‌های زیر را مورد بررسی قرار دهید.
جمع‌بندی
با توجه به مطالب گفته شده در بالا، اگر قصد تحصیل در مقطع دکتری را دارید، دانشگاه‌های ایتالیا فرصتهای مناسبی در اختیار دانشجویان قرار می‌دهند. همچنین شرایطی مانند تحصیل رایگان یا کم هزینه، تعداد بالای بورسیه‌های دولتی و دانشگاهی و همچنین تحصیل در برترین دانشگاه‌های جهان می‌تواند تجربه شگفت‌انگیزی برای این دانشجویان رقم بزند.
منابع
