بدون شک تحصیل در اروپا می‌تواند یک تجربه منحصر به فرد برای علاقه‌مندان به تحصیل در خارج از کشور باشد. دانشگاه‌های اروپا از جمله دانشگاه‌های مطرح جهان هستند که شرایط بسیار مساعدی برای دانشجویان فراهم کرده‌اند که این موضوع موجب شده تا تحصیل در این قاره محبوبیت بیشتری نسبت به کانادا، آمریکا و استرالیا داشته باشد. در این میان دو کشور مهم اروپایی، فرانسه و آلمان بیشترین توجه را به خود جلب کرده‌اند زیرا هر دو کشور دارای یکی از قوی‌ترین سیستم‌های آموزشی در جهان به خصوص در مقاطع تحصیلات تکمیلی هستند. این کیفیت بالای آموزش موجب شده تا دانشجویانی که به دنبال کسب چنین تجربه ارزشمندی هستند، در انتخاب تحصیل در فرانسه یا آلمان دچار سردرگمی شوند. از این رو بهتر است قبل از گرفتن تصمیم، شرایط هر دو کشور برای تحصیل از جمله (شهریه دانشگاه، دانشگاه‌های برتر، امکان انجام کار دانشجوی، شرایط دریافت اقامت بعد از تحصیل و …) به دقت مورد بررسی قرار دهید و با توجه به شرایط و هدف خود بهترین گزینه را به عنوان مقصد تحصیلی انتخاب کنید. در این مطلب سعی بر آن شده است تا با مقایسه برخی از فاکتور‌های اشاره شده در بالا به مقایسه شرایط تحصیل در فرانسه و آلمان بپردازیم.
بررسی دانشگاه های مطرح
همان‌طور که در مقدمه اشاره شد، هر دو کشور جز یکی از محبوب‌ترین مقاصد تحصیلی برای دانشجویان بینالمللی در اروپا است. یکی از دلایل این محبوبیت دانشگاه‌های دولتی و طراز اول در سطح جهان است. در واقع وجود دانشگاه‌های معتبر و مطرح موجب شده تا دانشگاه‌های هر دو کشور همواره جز بهترین دانشگاه‌های جهان قرار گیرند. بر اساس جدید‌ترین رتبه بندی صورت گرفته توسط موسسه QS، یکی از وب‌سایت‌های معتبر و مطرح در زمینه ارزیابی و رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان، دانشگاه‌های فرانسه و آلمان در سال ۲۰۲۱ در جایگاه‌های بالای این لیست قرار گرفته‌اند. در این لیست، آلمان با ۴۵ دانشگاه و فرانسه با ۲۸ دانشگاه دارای بیشترین تعداد دانشگاه بعد از انگلیس در اروپا هستند. در جدول زیر میتوانید نام برخی از برترین دانشگاه‌های دو کشور را مشاهده کنید. اطلاعات بیشتر در مورد برترین دانشگاه های جهان در سال ۲۰۲۱»
| TOP UNIVERSITIES IN FRANCE | TOP UNIVERSITIES IN GERMANY |
|---|---|
| PSL RESEARCH UNIVERSITY | TECHNICAL UNIVERSITY OF MUNICH |
| ECOLE POLYTECHNIQUE | LUDWIG MAXIMILIAN UNIVERSITY OF MUNICH |
| SORBONNE UNIVERSITY | RUPRECHT-KARLS-UNIVERSITÄT HEIDELBERG |
| CENTRALESUPÉLEC | HUMBOLDT UNIVERSITY OF BERLIN |
| ÉCOLE NORMALE SUPÉRIEURE DE LYON | KIT, KARLSRUHE INSTITUTE OF TECHNOLOGY |
بررسی هزینههای تحصیل و زندگی
یکی از موارد مهمی که می‌تواند در تصمیم شما برای انتخاب تحصیل در فرانسه یا آلمان تعیین کننده باشد، مقایسه هزینههای تحصیل (شهریه دانشگاه و هزینه زندگی در حین تحصیل) است. یکی از مزیت‌های مهم تحصیل در آلمان، رایگان بودن دانشگاه‌های دولتی این کشور برای تمامی دانشجویان از سراسر جهان است. در حقیقت آلمان معتقد است که «آموزش» از «تجارت» کاملاً جدا است و همچنین بر این باور است که دسترسی رایگان به آموزش، رشد اقتصادی و رفاه را برای جمعیت گسترده‌ای از افراد تضمین خواهد کرد. یکی دیگر از دلایل وجود دانشگاه های رایگان در آلمان این است که دولت این کشور قصد دارد افراد بسیار باهوش و با استعداد را جذب کرده و از این طریق به اهدافی که مد نظر دارد دست پیدا کند. البته توجه داشته باشید که از سال ۲۰۱۷ به بعد، دانشگاه‌های دولتی در ایالت بادن-وورتمبرگ از دانشجویان غیراروپایی شهریه دریافت می‌کنند که این شهریه معمولاً معادل ۳۰۰۰ یورو در سال (۱۵۰۰ یورو برای هر نیم‌سال) است. البته برای تحصیل در دومین رشته (صرف نظر از مقطع تحصیلی)، دانشجویان مبلغی معادل ۱۳۰۰ یورو در سال (۶۵۰ یورو در هر ترم) می‌پردازند. دانشگاه‌هایی که مشمول این قانون هستند عبارتند از: دانشگاه فرایبورگ، دانشگاه اشتوتگارت، دانشگاه کونستانست، مؤسسه فناوری کارلسروهه، دانشگاه مانهایم، دانشگاه ابرهالرد کارلس توبینگن و دانشگاه اولم (ULM).
از طرفی هزینه تحصیل در فرانسه از شروع پاییز ۲۰۱۹ دستخوش تغییرات اساسی برای دانشجویان بینالمللی شده است. در واقع دانشجویان بینالمللی مجبور به پرداخت هزینه تحصیل بیشتری از این تاریخ به بعد هستند. این موضوع یک تغییر چشمگیر از یک سیستم شهریه رایگان است، جایی که دانشجویان فقط باید سالیانه حدود ۲۰۰ یورو پرداخت می‌کردند. شهریه جدید دانشجویان بین المللی، از سپتامبر ۲۰۱۹ به شرح زیر است:
- ۲۷۷۰ یورو در سال برای دوره‌های کارشناسی
- ۳۷۷۰ یورو در سال برای دوره‌های کارشناسی ارشد
- ۳۸۰ یورو برای دوره‌های دکتری
مبالغ بالا فقط مشمول حال دانشگاه‌های دولتی فرانسه است، هزینه تحصیل در دانشگاه‌های خصوصی فرانسه کمی بالاتر و به طور معول بین ۳.۰۰۰ یورو تا ۲۰.۰۰۰ یورو در سال است. البته با توجه به اینکه این قانون به تازگی در این کشور تصویب شده بسیاری از دانشگاه‌های دولتی فرانسه هنوز بر اساس سیاست‌‌های قبلی عمل می‌کنند و تنها مبلغی در حدود ۲۰۰ یورو بابت شهریه از دانشجویان دریافت می‌کنند و ممکن است این قانون جدید مربوط به هزینههای تحصیل در فرانسه با توجه به اعتراضات گسترده دانشجویان و دانشگاه‌های این کشور به طور کامل منتفی شود. برای مثال فرادی که از دانشگاه لیل پذیرش گرفته و یا منتظر جواب پذیرش هستند نیازی به پرداخت شهریه نخواهند داشت و میتوانند طبق روال سابق به تحصیل در این دانشگاه بپردازند. همین موضوع نیزسبب شد بسیاری از سازمان‌ها و داوطلبین نسبت به استحکام قانون افزایش شهریه در دانشگاه‌های فرانسه شک کنند. به بیانی دیگر سرپیچی دانشگاه لیل از این قانون را می‌توان به منزله رخدادی مثبت در نظر گرفت که احتمال عدم اعمال قانون افزایش شهریه و رایگان بودن دانشگاه‌های فرانسه را قوت می‌بخشد.
در مورد هزینههای زندگی در حین تحصیل می‌توان گفت که هر دو کشور جز کشورهای نسبتاً ارزان اروپا برای تحصیل به شما می‌روند. به طور معمول برای تحصیل در فرانسه صرف نظر از شهریه دانشگاه مبلغی در حدود ۹۴۰۰ تا ۱۳,۵۰۰ یورو برای ۱۰ ماه است. همچنین هزینههای زندگی در آلمان ۱۰,۲۳۶ یورو برای یک سال تحصیلی است.
امکان انجام کار دانشجویی
یکی دیگر از مواردی که می‌بایست برای انتخاب تحصیل در فرانسه یا آلمان مورد بررسی قرار گیرد، شرایط کار دانشجویی در این دو کشور است. در فرانسه هر دانشجو (از هر ملیت و در هر مقطع تحصیلی) پس از ثبت‌نام در یک مؤسسه آموزشی معتبر و با داشتن اجازه اقامت دانشجویی یا carte de séjour d’étudiant، حق کار کردن حین تحصیل برای کسب درآمد را دارد. قانون فرانسه به دانشجویان غیرفرانسوی اجازه می‌دهد حداکثر ۹۶۴ ساعت در سال کار کنند که معادل ۶۰% زمان عادی کار تمام‌وقت در فرانسه است. دانشجویان میتوانند در طول ترم به‌صورت نیمه‌وقت (حداکثر حدود ۲۰ ساعت در هفته) و در تعطیلات به‌صورت تمام‌وقت کار کنند. حداقل دستمزد ماهانه (پیش از کسر مالیات) برای کار تمام‌وقت (۳۵ ساعت در هفته) ۱۵۲۱ یورو و کار نیمه‌وقت (۲۰ ساعت در هفته) حدود ۸۷۰ یورو است.
در آلمان، دانشجویان بینالمللی به مدت ۱۲۰ روز کامل و یا ۲۴۰ نصفه‌روز در سال اجازه کار دارند که البته این مدت زمان از ناحیه‌ای به ناحیه‌ای دیگر متفاوت است. اگر دانشگاه شما در شهری باشد که احتیاج بیشتری به نیروی کار داشته باشد، ممکن است بتوانید بیش از ۱۲۰ روز در سال کار کنید. دریافت اجازه کار (Work Permit) از آژانس کاریابی آلمان و وزارت امور خارجه برای کار دانشجویی در آلمان، اجباری است. همچنین اجازه کار دانشجویان، حداکثر زمانی که یک دانشجوی بینالمللی می‌تواند کار کند را با جزئیات نشان می‌دهد. دانشجویان در آلمان به طور متوسط درآمدی بین ۵ تا ۱۵ یورو در ساعت و یا به عبارتی ۴۵۰ یورو در ماه دریافت می‌کنند. به طور کلی درآمد ۸۳۵۴ یورو در سال، مبلغی است که احتیاجی به پرداخت مالیات و یا بیمه ندارد.
بررسی امکان اقامت
بررسی امکان اقامت یکی دیگر از موضوعات اصلی و مهم در انتخاب تحصیل در فرانسه یا آلمان است. در حالت کلی دانشجویان در هر دو کشور میتوانند بعد از اتمام تحصیل برای دریافت اقامت دائم درخواست خود را ارائه دهند. در فرانسه، دانشجویان در ابتدا می‌بایست برای دریافت اقامت موقت درخواست خود را ارائه دهند. اجازه اقامت موقت تنها به دانشجویانی داده می‌شود که تحصیلات کارشناسی به بالا در فرانسه انجام داده باشند و فارغ‌التحصیلان دوره‌های کوتاه مدت نمی‌توانند برای گرفت این اجازه اقامت اقدام کنند. اجازه اقامت موقت به منظور پیدا کردن کار و یا تأسیس شرکت خصوصی به دانشجویان فارغ‌التحصیل داده می‌شود. این اجازه موقت ۱۲ ماه اعتبار دارد و قابل تمدید نیست. در این مدت ۱۲ ماهه افراد باید شغلی مرتبط با تحصیلات خود با حقوقی ۱/۵ برابر حداقل حقوق در فرانسه (یعنی شغلی با حداقل حقوق۲۲۸۰ یورو در ماه) پیدا کنند و یا شرکتی مرتبط با تحصیلات و تحقیقات خود تأسیس کنند. همچنین دانشجویانی که تحصیل خود را در فرانسه به اتمام رسانده‌اند و از کشور فرانسه خارج شده‌اند هم میتوانند تا ۴ سال بعد ار فارغالتحصیلی برای گرفتن این اجازه اقامت اقدام کنند.
در صورت پیدا کردن کار در این مدت، به فرد اقامت کاری ۱ ساله داده می‌شود که قابل تمدید است و در صورت پیدا نکردن کار، فرد باید هرچه زودتر خاک فرانسه را ترک کند. افرادی که ۵ سال متوالی در فرانسه اقامت موقت داشته‌اند، میتوانند برای گرفتن اقامت دائم (Carte de résident, CR) اقدام کنند. برای گرفتن اقامت دائم، آزمونی برای سنجش سطح زبان فرانسوی از افراد گرفته می‌شود. همچنین آزمونی در مورد وظایف و قوانین و شرایط شهروندی فرانسه از افراد گرفته می‌شود. مدارک متقاضیان اقامت دائم توسط پلیس، شهرداری و سازمان مهاجرت فرانسه بررسی می‌شود و در صورت نیاز مصاحبه‌ای با فرد متقاضی انجام می‌گیرد. در پایان این فرآیند فرد متقاضی تابعیت فرانسوی را گرفته و از حقوقی چون حق رای برخوردار می‌شود.
بیشتر بخوانید: مهاجرت تحصیلی به فرانسه
در آلمان، طبق قانون دانشجویان بینالمللی تا ۱۸ ماه پس از فارغالتحصیلی، فرصت دارند در آلمان بمانند و به دنبال کار مناسب بگردند و بعد از طی زمان معین برای اقامت دائم اقدام کنند. بر اساس آخرین آمارها بیش از ۵۴ درصد دانشجویان بینالمللی موفق به پیدا کردن کار بعد از فارغالتحصیلی شدند و توانسته‌اند اقامت دائم این کشور را بدست آورند.
جمع‌بندی
با توجه به اطلاعات گفته شده در بالا، می‌توان به این نتیجه رسید که هر دو کشور دارای شرایط خاص و ویژه برای دانشجویان بینالمللی جهت تحصیل است. هر چند که تحصیل در فرانسه مانند آلمان رایگان نیست، اما پذیرش از دانشگاه‌های دولتی فرانسه به مراتب راحت‌تر از دانشگاه‌های دولتی آلمان است. بنابراین پیشنهاد می‌شود قبل از انتخاب یکی از این دو کشور به عنوان مقصد تحصیلی، شرایط تحصیل را دو کشور را به طور دقیق مورد بررسی قرار دهید و در صورت نیاز از متخصصین در این زمینه کمک بگیرید.
اگر پرسشی درباره راه های مهاجرت تحصیلی به آلمان و شرایط اخذ ویزای تحصیلی آلمان دارید، میتوانید آن را به‌صورت کامنت مطرح کنید.
منابع
