اگر قصد تحصیل در آلمان را دارید می‌بایست مدارک تحصیلی شما از لحاظ کیفی و کمی مورد تایید دانشگاه‌های آلمان باشد. کشور‌های محدودی در جهان وجود دارد که مدارک تحصیلی آنها معادل مدارک تحصیلی سیستم آموزشی آلمان است. در واقع تنها کشورهای عضو فرآیند بولونیا (Bologna Process) هستند که مدارک و سوابق تحصیلی آنها معادل سیستم آموزشی آلمان است. بر اساس پیمان بولونیا که بین ۴۷ کشور به امضاء رسید، با یکسان‌سازی مدارک دانشگاهی راه برای ادامه تحصیل دانشجویان در مقاطع تحصیلی تکمیلی در سایر کشورهای عضو نیز هموارتر شده است. با توجه به اینکه پیمان بولونیا تنها شامل حال مقاطع تحصیلی تکمیلی است، متقاضیانی که بعد از اتمام دوره دبیرستان و پیش دانشگاهی قصد تحصیل در مقطع کارشناسی در آلمان  را دارند می بایست مدارک و سوابق تحصیلی گذشته شان مورد ارزشیابی و معادل سازی قرار گیرد. دانشگاه های آلمان برای هم سطح سازی سطح علمی دانشجویان برای بدست آوردن شرایط اولیه ورود به دانشگاه ها موسساتی را تاسیس کرده اند که به کالج (studienkolleg) معروف است. حضور در این کلاس‌ها برای متقاضیانی که بلافاصله بعد از اتمام دوره دبیرستان و پیش دانشگاهی  اقدام به اخذ پذیرش از دانشگاه می‌کنند اجباری است و فرد متقاضی در ابتدا باید به دنبال پذیرش از کالج باشد. در این مطلب به معرفی کالج های آلمان و شرایط تحصیل کالج در آلمان خواهیم پرداخت.

چرا کالج در آلمان؟

همان طور که در بالا اشاره شد متقاضیانی (خارج از اتحادیه اروپا) که قصد تحصیل در مقطع کارشناسی در آلمان را دارند می‌بایست سوابق تحصیلی گذشته‌شان مورد تایید دانشگاه‌های آلمان باشد. بنابراین اگر شما قصد تحصیل در این کشور را دارید می بایست بر اساس نوع رشته انتخابی در دانشگاه در دوره‌های کالج، کلاس‌های آماده سازی پیش از ورود به دانشگاه، شرکت کنید. حضور در این دوره‌های آماده سازی موجب ارتقاء سطح علمی فرد پیش از شروع تحصیل در دانشگاه می‌شود و تخمین زده می‌شود که آن دسته از دانشجویان بین‌المللی که در دوره‌های کالج آلمان شرکت اند عملکرد به مراتب بهتری از خود در دانشگاه نشان می‌دهند.

کالج‌ها در واقع موسسات آموزشی هستند که تحت نظر دانشگاه‌های دولتی آلمان سازمان دهی و اداره می شوند. در دروه‌های کالج که معمولا دو ترم به طول می انجامد متقاضیان تحصیل در دانشگاه‌های آلمان از نظر زبان آلمانی و همچنین یک سری دروس پایه و مربوط به رشته مورد علاقه شما در دانشگاه آماده می‌شوند تا عملکرد بهتری در حین تحصیل در دانشگاه داشته باشند. حضور در این دوره‌ها مستلزم داشتن مدرک زبان آلمانی حداقل سطح B1   است. همچنین برای دریافت پذیرش از رشته‌هایی که به زبان انگلیسی ارائه می‌شوند، داشتن مدرک آیلتس با نمره ۶ یا ۶.۵ (می باست وبسایت رسمی کالج بررسی شود) الزامیست.

اخذ پذیرش از کالج های آلمان

اگر به دنبال تحصیل در مقطع کارشناسی در آلمان هستید و گواهینامه دوران تحصیلی متوسطه تان برای پذیرش مستقیم از دانشگاه های آلمان کافی نیست، می بایست اقدام به اخذ پذیرش از کالج کنید. در واقع تنها آن دسته از متقاضیانی می‌توانند مستقیما اقدام به اخذ پذیرش از دانشگاه های آلمان کنند که قبولی در کنکور سراسری را داشته باشند یا در یکی از دانشگاه های ایران ( حداق سه ترم) مشغول به تحصیل باشند. برای گرفتن پذیرش از کالج‌های آلمان می‌بایست ابتدا به نوع کالج بر اساس نوع رشته انتخابی در دانشگاه توجه کنید.

انواع مختلف کالج در آلمان

با توجه به نوع رشته انتخابی مورد علاقه در دانشگاه، شما می تواند نوع کالج مربوطه را تعیین کنید. کالج های آلمان به چهار دسته زیر تقسیم می شوند.

M-Kurs (کالج های گروه پزشکی)

این نوع کالج‌‌‌‌ها برای افرادی است که قصد ادامه تحصیل در رشته‌های گروه تجربی و پزشکی را دارند. این افراد می‌بایست قبل از ورود به دانشگاه در کالج‌های پزشکی  (Medicine) شرکت کنند. با شرکت در این کلاس‌های آماده سازی که تمرکز اصلی آنها بر روی زبان انگلیسی و دروس پایه مثل زیست شناسی، شیمی، زمین شناسی، ریاضی، فیزیک و علوم کامپیوتر است، می‌توانید در گرایش‌های مختلف رشته پزشکی مثل زیست شناسی، تغذیه، دندانپزشکی، میکروبیولوژی، زراعت، دامپزشکی، بیوشیمی، روانشناسی و صنعت داروسازی اقدام به اخذ پذیرش از دانشگاه‌های دولتی آلمان کنید. توجه داشته باشید که مفاد امتحان ورودی برای شرکت در کالج های M-Kurs ممکن است بر اساس نوع کالج متفاوت باشد. بنابراین بهتر است برای آشنایی با محتویات آزمون ورودی به سایت کالج مربوطه مراجعه کنید و از مفاد امتحان آگاهی یابید. اما معمولا در بیشتر این آزمون های ورودی مباحثی مانند زبان آلمانی و ریاضی مورد سنجش قرار می‌گیرد.

T-Kurs (کالج های گروه مهندسی)

نوع دوم از کالج‌های آلمان مربوط به رشته‌های مهندسی است. متقاضیانی که قصد ادامه تحصیل در رشته‌های گروه ریاضیات و مهندسی را دارند می‌بایست پیش از ورود به دانشگاه، در کالج های مهندسی (Technology) شرکت کنند. در این کلاس‌های آماده سازی فرد متقاضی قبل از ورود به دانشگاه مباحثی مانند ریاضی، فیزیک، شیمی، علوم کامپوتر را فرا می‌گیرند و همچنین به تقویت زبان آلمانی می‌پردازند. منابع آزمون ورودی برای شرکت در این دوره‌های آماده سازی بسته به نوع کالج ممکن است متفاوت باشد. اما با توجه به نوع کالج (گروه مهندسی) مفاد آزمون ورودی به کالج ریاضی، فیزک و زبان آلمانی است.  بعد از پایان این نوع کالج و موفقیت در آزمون پایانی می‌توانید در یکی از گرایش‌های مهندسی (فیزیک، معماری، علوم کامپیوتر در اقتصاد، علم شیمی، مهندسی عمران، علوم کامپیوتر، فناوری تولید مواد غذایی، فن آوری تولید، ریاضیات، متالورژی، مهندسی برق، آمار، زمین شناسی، مهندسی مکانیک، فیزیک، فناوری کشتی، هیدروگرافی، جغرافیا، مدیریت زمین، فناوری صدا) اقدام به اخذ پذیرش از دانشگاه های دولتی آلمان کنید.

W-Kurs (کالج های گروه مدیریت)

متقاضیانی که قصد ادامه تحصیل در گرایش‌های مختلف رشته مدیریت و اقتصاد را دارند می‌بایست پیش از ورود به د انشگاه در دوره‌های آماده سازی این رشته تحصیلی شرکت کنند. در کالج‌های گروه مدیریت بیشتر بر روی یادگیری مباحثی مانند اقتصاد، ریاضی، تجارت و جامعه و همچنین زبان آلمانی تمرکز می‌شود. همان طور که در بالا گفته شد امتحان ورودی کالج های دوره مدیریت همانند کالج های M-Kurs و T-Kurs بسته به نوع کالج متفاوت است. اما معمولا در این آزمون زبان آلمانی و ریاضی و اقتصاد مورد سنجش قرار می‌گیرد. بعد از پایان دوره W-Kurs و موفقیت در آزمون نهایی آن می‌توانید در گرایش متعدد مدیریت از دانشگاه‌های دولتی آلمان اقدام به اخذ پذیرش کنید. حرف اول این دوره‌های آموزشی (W) برگرفته از کلمه اقتصاد است که معادل آلمانی آن Wirtschaft است.

G-Kurs (کالج های گروه انسانی)

Geisteswissenschaft-Kurs یا به اصطلاح (G-Kurs) یکی دیگر از دوره‌‌های آماده سازی است که به طور خاص برای متقاضیان تحصیل در رشته‌های گروه انسانی و هنر طراحی شده است. این افراد می‌بایست قبل از ورود به دانشگاه با حضور در این دوره مباحثی مانند تاریخ، ادبیات، علوم سیاسی، علوم اجتماعی و همچنین زبان آلمانی را فرا بگیریند. برای امتحان ورودی به این نوع کالج‌ها بهتر است بیشتر بر بروی زبان آلمانی تمرکز کنید. با پایان این دوره و شرکت در آزمون نهایی و کسب موفقیت در آن می‌توانید برای رشته‌های انسانی مثل مطالعات آلمانی، مطالعات حقوقی، الهیات، نقد ادبی، هنر، طراحی، باستان شناسی، تاریخ، مرمت، علوم سیاسی، تاریخ هنر، مردم شناسی، آموزش، روزنامه نگاری، فلسفه … اقدام به اخذ پذیرش از دانشگاه‌های دولتی آلمان کنید.

مراحل اخذ پذیرش کالج در آلمان

برای گرفتن پذیرش از کالج‌های آلمان می‌بایست مراحل زیر را به دقت مورد بررسی قرار دهید.

۱. بررسی مدارک تحصیلی گذشته

در مرحله اول شما باید بررسی کنید که مدارک تحصیلی شما مورد تایید دانشگاه مورد نظر نباشد و اینکه نمی‌توانید به طور مستقیم اقدام به اخذ پذیرش از دانشگاه کنید. برای این کار به سایت دانشگاه مراجعه کنید و در بخش مدارک مورد نیاز (requirements section) اطلاعات مربوط به سوابق تحصیلی گذشته خود را با مدارک درخواستی دانشگاه مقایسه کنید. اگر مدارک و سوابق تحصیلی شما مورد تایید دانشگاه نباشد برای تطبیق سوابق تحصیلی گذشته خود باید در یک دوره آمادگی (کالج) پیش از شروع دانشگاه شرکت کنید. در واقع همان طور که در بالا گفته شد اگر مدرک قبولی در کنکور سراسری نداشته باشید و یا در یکی از دانشگاه‌های ایران تدریس نمی‌کنید (حداقل سه ترم) می‌بایست جهت اخذ پذیرش از دانشگاه به طور غیر مستقیم و از طریق کالج اقدام کنید.

۲. انتخاب کالج مناسب

مرحله بعد پیدا کردن کالج مورد نظر برای تحصیل است. خوشبختانه بیشتر دانشگاه‌های آلمان دوره‌های مقدماتی (کالج) را در داخل خود دانشگاه ارائه می‌کنند. هر چند برخی از دانشگاه‌ها مثل دانشگاه اشتوتگارت دوره‌های آماده سازی را ارائه نمی‌دهد و متقاضانی که مجبور به گذراندن دوره کالج هستند باید در کالج‌های موسسه فناوری کارلسروهه یا دانشگاه روپرشت-کارلز هایدلبر شرکت کنند.

۳. آماده سازی مدارک تحصیلی جهت اخذ پذیرش کالج در آلمان

مدارک تحصیلی مورد نیاز برای اخذ پذیرش از کالج‌های آلمان بسته به نوع کالج ممکن است متفاوت باشد. برای اطمینان بهتر است بخش مربوطه را چندین بار مطالعه کنید تا مدرکی از قلم نیفتد. در صورت ابهام در مورد مدرک خاص بهتر است با دانشگاه مکاتبه کنید. در حالت کلی مدارک مورد نیاز برای اخذ پذیرش به شرح است.

  • مدارک تحصیلی دوره دبیرستان و پیش‌دانشگاهی به همراه ریز نمرات (ترجمه رسمی و مورد تایید وزارت علوم و دادگستری)
  • مدرک زبان آلمانی (با توجه به نیاز دانشگاه)
  • رزومه تحصیلی
  • انگیزه نامه

۴. اپلای در کالج

بعد از آماده کردن تمامی مدارک مورد نیاز جهت اخذ پذیرش، نوبت ارسال آن‌ها برای دانشگاه است. توجه داشته باشید که مدارک را نمی توانید مستقیما برای کالج ارسال کنید. ارسال مدارک می‌تواند به صورت آنلاین یا از طریق پست باشد. برای ارسال مدارک به صورت آنلاین شما می بایست به سایت www.uni-assist.de مراجعه کنید که یک پورتال پذیرش متمرکز برای دانشجویان بین‌المللی از سراسر جهان است. البته نباید از بیان این نکته غافل شد که این پورتال برای تمامی دانشگاه‌های آلمان قابل استفاده نیست و بعضی از دانشگاه ها پورتال مخصوص به خود را دارند.

مهلت ارسال مدارک برای اخذ پذیرش از کالج های آلمان

برای ارسال مدارک جهت اخذ پذیرش از کالج های آلمان می‌بایست به سایت کالج مورد نظر مراجعه کنید و در بخش ددلاین تاریخ ارسال مدارک را مشاهده کنید. در حالت کلی مهلت ارسال مدارک برای گرفتن پذیریش در کلاج‌های آلمان به شرح زیر است.

  • قبل از ژانویه برای شروع ترم تابستان
  • قبل از جولای برای شروع ترم زمستان

پیشنهاد می‌شود مدارک مورد نیاز را حداقل شش هفته قبل از پایان مهلت مورد نظر به دانشگاه ارسال کنید. این کار به شما این اطمینان را می‌دهد در صورت ناقص بودن مدارک و یا درخواست مدرک اضافی توسط دانشگاه شما زمان کافی برای تصحیح و یا ارسال دیگر مدارک را داشته باشید.

آزمون ورودی کالج در آلمان

بعد از ارسال مدارک و موفقیت در کسب پذیرش برای ورود به کالج‌های آلمان، متقاضیان می‌بایست در یک آزمون ورودی شرکت کنند. بیشتر کالج‌های آلمان به ارائه مدرک زبان آلمانی در سطح B1 و یا B2 اکتفا می‌کنند. در واقع محوریت اصلی آزمون ورودی تعیین سطح زبان و سنجش مهارت‌های زبان آلمانی است. باید به این نکته توجه کنید که در برخی کالج‌ها، علاوه بر سوالات زبان، سوالات تخصصی مرتبط با رشته مورد تقاضای داوطلب نیز مطرح می شود. بنابراین پیشنهاد می‌شود قبل از هر کاری با مراجعه به سایت کالج و مشاهده مفاد امتحان ورودی خود را برای این آزمون مهم آماده کنید. نام آلمانی این آزمون (Aufnahmeprüfung) است که می‌توانید با جستجو در اینترنت با انواع  و سبک سوالات پرسیده شده در آزمون ورودی آشنا شوید.

آزمون نهایی کالج در آلمان

بعد از اتمام دوره کالج می‌بایست در آزمون نهایی آن شرکت کنید. این آزمون که Feststellungsprüfung نام دارد برای هر کالج متفاوت است. با کسب موفقیت در آزمون پایانی می‌توانید برای اخذ پذیرش در رشته مورد نظر از دانشگاه اقدام کنید.

دریافت ویزای دانشجویی جهت تحصیل در کالج های آلمان

بعد از دریافت پذیرش از کالج می‌بایست برای اخذ ویزای دانشجویی از سفارت آلمان اقدام کنید. برای دریافت ویزای تحصیلی آلمان باید تمامی کپی‌های مدارک، بر روی کاغذ A4 ارائه شود (حتی اگر اصل مدرک در ابعاد دیگری باشد). مدارک لازم برای ویزای تحصیلی آلمان عبارتند از:

  • فرم درخواست (خوانا، تکمیل و امضا شده)
  • عکس گذرنامه‌ای (سیاه و سفید یا رنگی که طی ۶ ماه اخیر گرفته شده باشد)
  • گذرنامه معتبر (امضا شده به همراه دو کپی بر روی کاغذ A4 از صفحات ۲ و ۳)
  • شناسنامه
  • نامه پذیرش از دانشگاه و یا کالج موردنظر (یا دعوت‌نامه آزمون ورودی)
  • نامه تمکن مالی (حداقل مبلغی معادل ۱۰۲۳۶ یورو در حساب بانکی به نام خودتان در ایران و یا نامه تمکن مالی فرد حامی در آلمان)
  • مدارک تحصیلی به همراه ریزنمرات
  • مدرک زبان (حداقل B2 آلمانی برای دوره‌های آلمانی‌زبان و حداقل آیلتس ۶ برای دوره‌های انگلیسی‌زبان)
  • ارائه مدارک شغلی و فعالیت‌های دیگر در ایران (در صورت وجود)
  • رزومه (امضا شده و به صورت جدول، با ذکر آدرس کامل، شماره تلفن و آدرس ایمیلی که مرتب چک می‌کنید)
  • انگیزه‌نامه تحصیلی (امضا شده)
  • مدرک بیمه درمان مسافرتی معتبر برای مدت مورد نظر (مدت اعتبار این مدرک ۹۰ روز است) (نیازی به ارائه این مدرک در زمان مصاحبه سفارت نیست و در زمان صدور ویزا لازم خواهد بود)

هزینه اخذ ویزای تحصیلی آلمان برابر ۷۵ یورو است که در روز تحویل مدارک باید همراهتان باشد.

ویزای تحصیلی آلمان در ابتدا به مدت ۳ ماه معتبر بوده که افراد بعد از ورود به این کشور باید با مراجعه به اداره امور اتباع خارجه، نسبت به تمدید ۱ الی ۲ ساله ویزای خود اقدام کنند.

هزینه های تحصیل در کالج های آلمان

تحصیل در کالج‌های دولتی آلمان به طور معمول رایگان است اما با این وجود ممکن است در بعضی از دوره‌ها و بسته به نوع کالج از شما شهریه (مبلغی معادل ۱۰۰ تا ۴۰۰ یورو در هر ترم) دریافت شود. هزینه‌های تحصیل در کشور آلمان نسبت به دیگر کشور‌های پیشرفته اروپایی کمتر است. با این وجود بهتر است مبلغی در حدود ۷۰۰ تا ۸۰۰ یورو در ماه برای زندگی در این کشور در نظر بگیرید. یکی دیگر از نکات مهمی که باید به آن اشاره کرد عدم اجازه برای انجام کار دانشجویی در حین تحصیل در کالج است.  بنابراین بهتر است این موضوع را در نظر داشته باشید که برای تامین بخشی از هزینه‌‌‌‌‌‌‌های زندگی نمی‌توانید روی کار دانشجویی در زمان تحصیل در کالج حساب باز کنید. برخی از کالج‌های دولتی آلمان به شرح زیر است.

سایت دوره‌ها نوع شهر نام کالج ایالت
HTTP://WWW.ISZ.UNI-HEIDELBERG.DE/D_KURSE_SK.HTML M, T, W, G, S دانشگاه/دولتی هایدلبرگ کالج مرکزی دانشگاه هایدبرگ بادن-وورتمبرگ
HTTP://XN--STUDIENKOLLEG-MNCHEN-3EC.DE/ M, T, W, G دانشگاه/دولتی مونیخ کالج دانشگاه بایرن بایرن
WWW.STUDIENKOLLEG.TU-BERLIN.DE M, T, TI, WW, W دانشگاه/دولتی برلین کالج بین‌المللی برلین برلین
HTTP://WWW.STUDIENKOLLEG-HAMBURG.DE/ M, T, W, G دانشگاه/دولتی هامبورگ کالج دانشگاهی هامبورگ هامبورگ

تفاوت دوره‌های کالج در دانشگاه‌ها و دانشگاه‌های علمی کاربردی

در حالت کلی دو نوع کالج در آلمان وجود دارد. نوع اول کالج‌های مرتبط با دانشگاه است که با قبولی در آزمون نهایی آن می‌توانید در دانشگاه یا دانشگاه علمی کاربردی مشغول به تحصیل شوید. نوع دوم کالج‌های است که تحت نظر دانشگاه‌های علمی کاربردی است. با قبولی در آزمون نهایی این کالج‌ها شما فقط می‌توایند دانشگاه‌های علمی کاربردی تحصیل کنید. پس بهتر است برای انتخاب نوع کالج به این موضوع دقت کنید.

برخی از کالج‌های مرتبط با دانشگاه‌های علمی کاربردی به شرح زیر است:

  • TI-course : مخصوص رشته‌های فنی مهندسی
  • WW-course : مخصوص رشته‌های اقتصاد و تجارت
  • GD-course : مخصوص رشته‌های طراحی و هنر
  • SW-course : مخصوص رشته‌های علوم اجتماعی

کالج‌های خصوصی و دولتی

نوع دیگری از کالج‌ها که می‌بایست در هنگام اخذ پذیرش به آن توجه کرد، خصوصی یا دولتی بودن آن است. تحصیل در کالج‌های دولتی معمولاً بدون شهریه است و مدارک ارائه شده توسط این کالج‌ها معتبر و مورد تایید تمامی دانشگاه‌ها است. تحصیل در کالج‌های خصوصی با پرداخت شهریه همراه است. همچنین قبل از اقدام به اخذ پذیرش باید به این موضوع توجه کنید که ممکن است مدارک ارائه شده توسط کالج‌های خصوصی مورد تایید دانشگاه‌های آلمان نباشد.

جمع بندی و نتجیه گیری

با توجه به مطالب گفته شده در بالا اگر بعد از اتمام دوره دبیرستان و پیش دانشگاهی به دنبال تحصیل در مقطع کارشناسی در آلمان هستید باید در کلاس‌های آماده سازی پیش از ورود به دانشگاه شرکت کنید. در واقع به منظور مطابقت تحصیلی‌ کشور‌های مختلف با سیستم تحصیلی‌ در کشور آلمان و آماده کردن داوطلبان بین‌المللی برای تحصیل در دانشگاه‌های آلمان، کالج‌ها در آلمان دوره یک ساله‌ای را ارائه می‌دهند که در طی‌ آن دانشجو با مفاد درسی‌ مورد نیاز برای تحصیل در رشته مورد نظر خود در دانشگاه و همینطور با زبان آلمانی‌ تخصصی برای تحصیل در آن رشته آشنا می‌شود.