تحصیل در آلمان به دلیل وجود دانشگاههای متعدد و معتبر و نیز امکان تحصیل رایگان در این کشور، همواره یکی از جذاب‌ترین گزینه‌ها برای علاقه‌مندان تحصیل در خارج از کشور بوده است. با وجود اینکه این کشور دوره‌های باکیفیتی را در تمامی مقاطع تحصیلی برگزار میکند، زمانی که صحبت از تحصیل در مقطع دکتری در آلمان به میان می‌آید، گزینه‌های بسیار بیشتری در اختیار دانشجویان قرار می‌گیرد. در این مقاله به مزایای تحصیل دکتری در آلمان، انواع دوره های دکتری در آلمان، آزمون دوره دکتری در آلمان، شهریه و بورسیه مقطع دکتری در آلمان، کار حین تحصیل در مقطع دکتری در آلمان و دانشگاه های آلمان می‌پردازیم.
اگر قصد تحصیل در آلمان را دارید، پیشنهاد می‌کنیم در کنار مطالعه مطلب «تحصیل در مقطع دکتری در آلمان» با مراجعه به صفحه درخواست مشاوره، فرم مربوطه را پر کنید و از مشاوره رایگان کارشناسان ما بهره‌مند شوید.
مزایای تحصیل دکتری در آلمان
کشور آلمان علاوه بر داشتن سیستم آموزشی باکیفیت دارای چشم‌اندازهای فوق‌العاده، جشن‌ها و مناسبت‌های فصلی (seasonal events) بوده که آن را به یکی از پربازدیدترین کشورهای جهان تبدیل کرده است. سیستم آموزشی باکیفیت آلمان همچنین در سطح جهانی از جایگاه بالایی برخوردار بوده و متفکران زیادی را در طول تاریخ تربیت کرده است. در ادامه به برخی از مزایای تحصیل در مقطع دکتری در آلمان می‌پردازیم.
- مؤسسات و دانشگاههای برتر جهانی
- مؤسسات تحقیق-محور
- امکان تحصیل رایگان
- ارائه بورسیه‌های تحصیلی فراوان
- امکان کار حین تحصیل در آلمان
انواع دوره های دکتری در آلمان
برای تحصیل در مقطع دکتری باید با انواع دکتری در این کشور آشنا شد. دوره دکتری در آلمان به طور کلی به دو نوع تقسیم می‌شود:
- دوره انفرادی (The traditional PhD): دانشجویان در این دوره باید با راهنمایی فردی متخصص (استاد راهنما) بر روی پروژه تحقیقاتی خود کار کنند. داوطلبان در این دوره، مؤسسه‌ای را برای انجام تحقیقات خود انتخاب می‌کنند که می‌تواند دانشگاه، سازمانی غیر دانشگاهی و یا یک کمپانی آلمانی باشد.
- دوره ساختاریافته (Structured doctoral programs): دانشجویان در این دوره علاوه بر گذراندن واحدهای درسی باید پایان‌نامه نیز ارائه دهند.
یک سال تحصیلی در آلمان نیز معمولاً به دو نیم‌سال تقسیم می‌شود. تاریخِ دقیق شروع و پایان هر ترم بسته به مؤسسه محل تحصیل متفاوت است اما به غالباً به شرح زیر است:
- نیم‌سال (ترم) زمستان: شروع این ترم از ۱ اکتبر تا ۳۱ مارس بوده و تعطیلات دو هفته‌ای کریسمس و عید پاک در میان این ترم قرار دارد.
- نیم‌سال (ترم) تابستان: این ترم از ۱ آپریل شروع می‌شود و تا ۳۰ سپتامبر ادامه دارد. همچنین دانشجویان در این ترم از ماه جولای تا ماه سپتامبر تعطیل هستند.
طول دوره تحصیل در مقطع دکتری در آلمان بسته به اینکه دانشجویان، دوره انفرادی یا ساخترایافته را انتخاب کرده‌اند، متفاوت است. دوره انفرادی به مدت ۴ سال و دوره ساختار یافته به مدت ۳ سال به طول می‌انجامد. همچنین پروسه مقطع دکتری در آلمان با توجه به نوع دوره متفاوت است. به طور کلی هر دو دوره شامل پروژه تحقیقاتی و پایان‌نامه هستند اما با وجود این شباهت‌ها، تفاوت‌هایی نیز دارند. در ادامه به تفاوت‌های موجود در این دو دوره می‌پردازیم:
- دوره انفرادی: برنامه‌هایی که در این دوره ارائه می‌شود، به صورت مستقل و انعطاف‌پذیرتر از دوره ساختاریافته بوده و ددلاین یا برنامه‌های درسی ِاجباری در این دوره وجود ندارد. همچنین در دوره ساختاریافته تمرکز دانشجویان بر تکمیلِ تحقیق و نوشتن پایان‌نامه است.
- دوره ساختاریافته: افراد در این دوره باید در کلاس‌های دانشگاه شرکت کنند. در این دوره همچنین دانشجویان بر روی موضوعات تحقیقاتی گسترده‌تری به صورت انفرادی و گروهی (همراه با تیم آموزشی) فعالیت می‌کنند.
اکثریت افراد برای تحصیل در مقطع دکتری، در دوره ساختاریافته شرکت می‌کنند که البته به تازگی جمعیت دانشجویانی که دوره ساختاریافته (به خصوص در زمینه علوم طبیعی و ریاضیات) را برمی‌گزینند، رو به افزایش است.
نظارت بر کار داوطلبان دکتری در آلمان بر عهده سوپروایزر یا همان استادان راهنما است. تعداد سوپروایزرهایی که بر کار دانشجویان نظارت می‌کنند، نیز بسته به نوع دوره انتخابی متفاوت است. افرادی که دوره ساختاریافته را انتخاب می‌کنند باید یک استاد راهنما انتخاب کنند. دانشجویان باید توجه داشته باشند که استادان راهنما تنها نقش راهنمایی را بر عهده دارند و محتوای زیادی را به پروژه آنها اضافه نمی‌کنند. نظارت بر فعالیت دانشجویانی که در دوره ساختاریافته شرکت می‌کنند، بر عهده گروهی از استادان راهنما است و همانطور که مشهود است دانشجویان در این دوره از حمایت و آموزش بیشتری بهره‌مند می‌شوند.
بیشتر بخوانید: مهاجرت تحصیلی به آلمان
آزمون دوره دکتری در آلمان
آزمون مقطع دکتری در آلمان و نحوه ارزیابی نیز با توجه به دوره انتخابی متفاوت است. دانشجویانی که در دوره ساختاریافته شرکت می‌کنند، باید پایان‌نامه خود را تحویل داده و ارائه (presentation) و آزمون شفاهی خود را در حضور حداقل دو استادِ مرتبط، انجام دهند. در برخی از موارد نیز دفاع از پایان‌نامه جایگزین آزمون شفاهی می‌شود. دفاع از پایان‌نامه بیشتر بر روی تحقیق دانشجویان و دلیل انجام تحقیق تمرکز می‌کنند، در صورتی که آزمون شفاهی، دانش آنها را به صورت گسترده‌تری (در زمینه مرتبط) مورد ارزیابی قرار می‌دهد. دانشجویانی که دوره ساختاریافته را انتخاب کرده‌اند، باید چندین واحد اجباری را نیز تکمیل کنند. همچنین آنها در این دوره از طریق کنفرانس (lecture) یا سمینار مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. علاوه بر آن، دانشجویان باید پایان‌نامه خود را تحویل دهند و آزمون شفاهی را با موفقیت بگذرانند.
شهریه و بورسیه مقطع دکتری در آلمان
برای تحصیل در مقطع دکتری در آلمان باید با هزینه‌ها و بورسیه‌های مربوطه آشنا شد. تحصیل در مقطع دکتری در آلمان، عموماً برای تمامی دانشجویان (صرف نظر از ملیت) رایگان است اما با این وجود، دانشجویان باید هزینه‌های مربوط به ترم را که مبلغی برابر ۱۵۰ تا ۲۰۰ یورو است، بپردازند. دانشجویان بین‌المللی برای تحصیل در مقطع دکتری با بورسیه‌های متعددی روبرو هستند. برخی از این بورسیه‌‌ها که هزینه مربوط به زندگی را حین تحصیل در آلمان پوشش میدهند، عبارتند از:
- گرنت دانشجویی(Student grant): سوپروایزر و یا همان استاد راهنما، هر ماه برای دریافت گرنت به مبلغ ۱۲۵۰ یورو در ماه از مؤسسه ملی آموزشی آلمان اقدام می‌کنند. (توجه: در این مورد استادان برای دریافت گرنت برای دانشجو در مؤسسه ملی آموزش آلمان نام‌نویسی می‌کنند.)
- بورسیه دآدِ (DAAD: The German Academic Exchange Service): بورسیه‌ای است که از طرف مؤسسه مبادلات آکادمیک آلمان، به مبلغ ۱۲۰۰ یورو در هر ماه به دانشجویان خارجی که در حال تحصیل در مقطع دکتری هستند، اهدا می‌شود.
- استیپندیوم پلاس (Stipendium Plus): این بورسیه که توسط گروهی متشکل از ۱۳ سازمان، ایجاد شده است، در هر ماه مبلغی به میزان ۱۳۵۰ یورو برای دانشجویان بین‌المللی در نظر می‌گیرد.
برنامه‌های متعددی برای بورسیه در آلمان وجود دارد که تحصیل در این مقطع را برای دانشجویان بین‌المللی بیش از پیش مناسب میکند. افرادی که می‌خواهند برای دوره ساختاریافته اپلای کنند، بهتر است برای دریافت بورسیه نیز اقدام کنند تا در صورت پذیرفته شدن درخواست آنها برای دریافت بورسیه مبلغی به میزان ۱۰۰۰ تا ۱۴۰۰ یورو در ماه به آنها ارائه داده شود.
کار حین تحصیل در مقطع دکتری در آلمان
دانشجویان بین‌المللی می‌توانند همزمان با تحصیل کار کنند که البته بسته به ملیت آنها محدودیت‌هایی نیز وجود دارد. دانشجویان غیر اروپایی می‌توانند، ۱۲۰ روز کامل (یا ۲۴۰ نصفه روز) در سال کار کنند. افرادی که تمایل به فعالیت بیش از این دارند باید از بنگاه اشتغال محلی (Local Employment Agency) و سازمان ثبت‌نام خارجیان (Foreigner’s Registration Office) کسب اجازه کنند.
دانشگاه های آلمان
دانشگاههای آلمان به چند دسته تقسیم می‌شوند که عبارتند از: دانشگاههای تحقیق-محور، دانشگاههای فنی، دانشگاههای علوم کاربردی، مؤسسات تحقیق-محور و کالج‌های هنر، موسیقی و فیلم. افرادی که می‌خواهند در مقطع دکتری تحصیل کنند باید برای دانشگاههای تحقیق-محور و فنی و یا مؤسسات تحقیق-محور اقدام کنند. همانطور که پیش‌تر ذکر شد، کشور آلمان دارای دانشگاههای برتری در سطح جهانی بوده که نام و رتبه آنها بر اساس رتبه‌بندی QS به شرح زیر است:
- دانشگاه فنی مونیخ (۵۵)
- دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان مونیخ (۶۳)
- دانشگاه روپرشت کارلس هایدلبرگ (۶۶)
- دانشگاه هومبولت برلین (۱۲۰)
- دانشگاه فناوری کارلسروهه (۱۲۴)
- دانشگاه آزاد برلین (۱۳۰)
- دانشگاه آخن (۱۳۸)
- دانشگاه فنی برلین (۱۴۷)
- دانشگاه ابرهارد کارلس توبینگن (۱۶۹)
- دانشگاه آلبرت لودویگ فرایبورگ (۱۶۹)
- دانشگاه فنی درسدن (۱۷۹)
- دانشگاه گوتینگن (۱۹۷)
- دانشگاه هامبورگ (۲۲۷)
- دانشگاه بن (۲۴۳)
- دانشگاه فنی دارمشتات (۲۶۰)
- دانشگاه اشتوتگارت (۲۷۹)
- دانشگاه فرانکفورت (۲۹۱)
- دانشگاه کلن (۳۰۸)
- دانشگاه مانهایم (۳۱۴)
- دانشگاه نورنبرگ (۳۱۹)
- دانشگاه ینا (۳۴۰)
- دانشگاه ULM (340)
- دانشگاه مونستر (۳۴۷)
- دانشگاه یوهانس گوتنبرگ مانیز (۴۱۰)
- دانشگاه کونستانز (۴۲۴)
- دانشگاه رور بوخوم (۴۳۲)
- دانشگاه وورزبرگ (۴۶۲)
- دانشگاه سارلند (۴۶۸)
- دانشگاه کیل (۴۷۸)
- دانشگاه هاله ویتنبرگ (۵۲۰-۵۱۱)
- دانشگاه گیسن (۵۳۰-۵۲۱)
- دانشگاه فنی براونشوایگ (۵۳۰-۵۲۱)
- دانشگاه برمن (۵۳۰-۵۲۱)
- دانشگاه لایپزیگ (۵۴۰-۵۲۱)
- دانشگاه بایروت (۵۵۰-۵۴۱)
- دانشگاه اسن (۶۵۰-۶۰۱)
- دانشگاه رگنسبورگ (۶۵۰-۶۰۱)
- دانشگاه هانوفر (۷۰۰-۶۵۱)
- دانشگاه فیلیپس ماربورگ (۷۰۰-۶۵۱)
- دانشگاه هوفنهایم (۷۰۰-۶۵۱)
- دانشگاه پوتسدام (۷۵۰-۷۰۱)
- دانشگاه دورتموند (۸۰۰-۷۵۱)
- دانشگاه بیلفلد (۸۰۰-۷۵۱)
- دانشگاه دوسلدورف (۸۰۰-۷۵۱)
- دانشگاه روستوک (۸۰۰-۷۵۱)
- دانشگاه سیگن (۱۰۰۰-۸۰۱)
برای کسب اطلاعات در زمینه شرایط اخذ ویزای تحصیلی آلمان می‌توانید به صفحه مربوطه مراجعه کنید.
منبع:
