یکی از دلایلی که دانشجویان زیادی آلمان را برای تحصیل انتخاب می‌کنند، دانشگاه های رایگان این کشور است؛ عموماً امکان تحصیل رایگان در آلمان در دانشگاه‌های دولتی وجود دارد اما اکثر دانشگاه‌های خصوصی این کشور رایگان نیستند. همچنین در صورت استفاده نکردن از بورسیه های تحصیلی در آلمان، دانشجویان باید خود هزینه زندگی در آلمان را تأمین کنند. در این مقاله به معرفی برخی از دانشگاه های رایگان آلمان، تحصیل در مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا و نیز نکاتی درباره تحصیل رایگان در آلمان می‌پردازیم. اگر به مهاجرت تحصیلی به آلمان علاقه دارید با سیم آخر همراه باشید.

دانشگاه های رایگان آلمان

در ادامه توضیحاتی درباره بهترین دانشگاهای رایگان آلمان ارائه شده است.

۱- دانشگاه فنی مونیخ

این دانشگاه‌ با رتبه ۵۵ دانشگاه‌های جهان برای سال ۲۰۲۰ (طبق رتبه‌بندی مؤسسه QS)، برترین دانشگاه آلمان محسوب می‌شود. دانشگاه فنی مونیخ، دانشگاهی تحقیق محور در شهر مونیخ بوده و دارای دانشکده‌های متعددی در شهرهایی مانند گراشینگ است. دانشکده اصلی این دانشگاه دارای تجهیزات مربوط رشته‌هایی مانند مهندسی، اقتصاد، تکنولوژی (فنی)، علوم اجتماعی و ورزشی بوده و دانشکده واقع در شهر گارشینگ شامل دپارتمان‌های‌ مربوط به رشته‌هایی مانند فناوری اطلاعات، ریاضیات و علوم طبیعی است. شهر مونیخ چهارمین شهر برتر دانشجویی در جهان است.

۲- دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان مونیخ

دانشگاه ماکسیمیلیان مونیخ از جمله دانشگاه‌های قدیمی کشور آلمان بوده و دانشگاهی تحقیق محور است. بر اساس رتبه‌بندی QS برای سال ۲۰۲۰، رتبه جهانی این دانشگاه ۶۳ است. دانشگاه ماکسیمیلیان مونیخ دارای بیش از ۱۸ دانشکده و رشته‌های مختلفی مانند حقوق، پزشکی، کسب و کار و… است. این دانشگاه همچنین دوره‌های زیادی را به زبان انگلیسی در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا ارائه می‌دهد. در حال حاضر بیش از ۳۵۰۰۰ دانشجو در این دانشگاه رایگان مشغول به تحصیل هستند.

۳- دانشگاه هومبولت برلین

طبق رتبه‌بندی جهانی QS (سال ۲۰۲۰)، دانشگاه هومبولت برلین در جایگاه ۱۲۰ جهانی قرار دارد. این دانشگاه در سال ۱۸۱۰ در مرکز شهر برلین تأسیس شده و دارای بیش از ۹ دانشکده است. دانشگاه هومبولت از برترین دانشگاه‌های جهان در زمینه علوم اجتماعی بوده و نیز شهرتی جهانی در زمینه هنر و علوم انسانی دارد. جالب است بدانید که شهر برلین نیز پنجمین شهر برتر دانشجویی در جهان است.

۴- دانشگاه آزاد برلین

دانشگاه آزاد برلین دانشگاهی تحقیق محور بوده و در برلین واقع شده است. رتبه این دانشگاه بر اساس رتبه‌بندی جهانی QS (سال ۲۰۲۰)، ۱۳۰ است. این دانشگاه در حوزه‌های علوم اجتماعی، علوم طبیعی و علوم انسانی شهرت داشته و در حال حاضر بیش از ۳۴۰۰۰ دانشجو در این دانشگاه رایگان مشغول به تحصیل هستند.

۵- دانشگاه RWTH آخن

این دانشگاه که در شهر آخن آلمان قرار دارد، یکی دیگر از دانشگاه‌های تحقیق محور آلمان است. دانشگاه RWTH، طبق رتبه‌بندی QS در جایگاه ۱۳۸ برترین دانشگاه‌های جهان در سال ۲۰۲۰ قرار گرفته است. این دانشگاه از بزرگترین دانشگا‌های فنی آلمان بوده که بیش از ۴۰۰۰۰ دانشجو در آن در حال تحصیل هستند. با وجود اینکه اساس دانشگاه RWTH فناوری (تکنولوژی) است، دوره‌هایی در زمینه پزشکی، هنر، انسانی، کسب و کار و… نیز در این دانشگاه برگزار می‌شود.

۶- دانشگاه فنی برلین

دانشگاه فنی برلین یکی دیگر از دانشگاه های رایگان آلمان در برلین است که در سال ۱۸۷۹ تأسیس شده و دانشگاهی تحقیق محور است. رتبه این دانشگاه در جهان بر اساس رتبه‌بندی جدید QS، برابر ۱۴۷ بوده و در حوزه‌های مهندسی، اقتصاد و علوم کامپیوتر شهرت دارد.

۷- دانشگاه فنی درسدرن

دانشگاه فنی درسدن واقع در مرکز شهر درسدن، دانشگاهی دولتی و تحقیق محور بوده و در جایگاه ۱۷۹ دانشگاه‌های جهان قرار دارد. این دانشگاه همچنین در زمینه مهندسی و فناوری شهرت دارد. نقطه قوت بخش تحقیقاتی این دانشگاه زمینه‌هایی مانند بیوتکنولوژی، میکرو الکترونیک و علوم حمل و نقل است.

۸- دانشگاه گوتینگن

این دانشگاه در سال ۱۷۳۴ در شهر گوتینگن (شمال غربی آلمان) تأسیس شده است. دانشگاه گوتینگن که در سال ۲۰۲۰ رتبه ۱۹۷ دانشگاه‌های جهان را کسب کرده، دانشگاهی تحقیق محور است. بزرگترین کتابخانه دانشگاهی آلمان در این دانشگاه قرار دارد که مجموعه‌ای شامل بیش از ۸ میلیون جلد کتاب را در خود جای داده است. ساختمان بزرگ این دانشگاه ۱۳ دانشکده اصلی دارد که شامل ۴۷ دپارتمان و مؤسسه آموزشی و پژوهشی است.

۹- دانشگاه هامبورگ

دانشگاه هامبورگ در سال ۱۹۱۹ تأسیس و در دومین شهر بزرگ آلمان، هامبورگ، واقع شده و در جایگاه ۲۲۷ برترین دانشگاه‌های جهان قرار گرفته است. تحقیقات در این دانشگاه رکنی اساسی بوده و مؤسساتی مانند ماکس پلانک، Hamburg Observatory و Confucius به این دانشگاه وابسته هستند. در حال حاضر بیش از ۳۰۰۰۰ دانشجو در دانشگاه هامبورگ، رایگان مشغول به تحصیل هستند.

۱۰- دانشگاه بن

این دانشگاه در سال ۱۸۱۸ در شهر بن (شمال غربی آلمان) تأسیس شده و دارای رتبه جهانی ۲۴۳ است. دانشگاه بن فاقد ساختمانی مرکزی است اما دارای ساختمان‌های متعددی در شهر است. این دانشگاه همچنین دارای یکی از کتابخانه‌های بزرگ آلمان بوده و دارای مجموعه‌ای شامل نزدیک به ۵ میلیون جلد کتاب است.

۱۱- دانشگاه فنی دارمشتات

این دانشگاه در شهر دارمشتات (مرکز آلمان) واقع شده و دانشگاهی تحقیق محور محسوب می‌شود. دانشگاه فنی دارمشتات از مشهورترین دانشگاه‌های فنی آلمان بوده و رتبه ۲۶۰ برترین دانشگاه‌های جهان را دارد. این دانشگاه همچنین به یکی از دانشگاه‌های برتر در آلمان و اروپا تبدیل شده و علاوه بر آن به عنوان مرکز آموزش علوم کامپیوتر و فناوری ارتباطات (IT) شناخته می‌شود.

۱۲- دانشگاه گوته

دانشگاه گوته در سال ۱۹۱۴ در شهر فرانکفورت تأسیس شده و دارای رتبه جهانی ۲۹۱ است. این دانشگاه به افتخار فیلسوف و نویسنده بزرگ آلمانی، گوته، نامیده شده است. این دانشگاه دارای ۱۶ دانشکده اصلی بوده و رشته‌هایی مانند حقوق، اقتصاد، الهیات و… است. همچنین این دانشگاه رایگان با مؤسسات تحقیقاتی مانند ماکس پلانک همکاری دارد.

تحصیل رایگان در آلمان دانشگاه های رایگان آلمان دانشگاه فنی مونیخ

تحصیل رایگان در آلمان در مقطع کارشناسی

دوره کارشناسی در دانشگاه‌های آلمان ۴ ساله بوده و به زبان آلمانی تدریس می‌شود. بنابراین به منظور دریافت پذیرش در مقطع کارشناسی در دانشگاه‌های آلمان، دانشجویان باید مهارت خود را در زبان آلمانی با گذراندن آزمون‌های استاندارد، به دانشگاه ثابت کنند. برای مثال مدرک زبان آلمانی سطح C2 آزمون گوته در دانشگاه‌های آلمان مورد قبول است. البته بعضی از این دانشگاه‌ها دوره‌های آمادگی زبان آلمانی را نیز ارائه می‌دهند که دانشجویان باید قبل از شروع دوره‌های رسمی دانشگاه، آن را بگذرانند. لازم به ذکر است که دانشجویانی که می‌خواهند هرچه سریع‌تر دوره رسمی دانشگاهی خود را آغاز کنند، بهتر است که قبل از ورود به این کشور زبان آلمانی را بیاموزند.

تحصیل رایگان در آلمان در مقطع کارشناسی ارشد

بر خلاف دوره کارشناسی که تمامی دروس به زبان آلمانی تدریس می‌شود، دوره‌های بسیاری در مقطع کارشناسی ارشد به زبان انگلیسی تدریس می‌شوند. به طور کلی دانشگاه‌های آلمان دانشجویانی را که دارای دانشی گسترده در زمینه زبان انگلیسی و یا آلمانی هستند پذیرش می‌کنند؛ البته سطح زبان مورد نیاز برای دانشگاه‌های آلمان بسته به دانشگاه موردنظر و دوره انتخابی متفاوت است. برای مثال دانشجویانی که قصد تحصیل در رشته علوم اجتماعی را دارند، باید به زبان تدریس این رشته تسلط کامل داشته باشند، اما دانشجویانی که رشته علوم طبیعی را برای تحصیل انتخاب می‌کنند، نیازی به دانش کامل زبان تدریس ندارند زیرا بیشتر فعالیت‌های این رشته مربوط به عملیات ریاضی و فعالیت‌های آزمایشگاهی است.

تحصیل رایگان در آلمان در مقطع دکترا

مدت زمان مقطع دکترا در دانشگاه‌های آلمان به طور متوسط ۳-۵ سال به طول می‌انجامد اما بسته به رشته انتخابی و زمینه تحقیق متفاوت است. برای مثال دوره دکترا برای حوزه‌هایی مانند علوم طبیعی معمولاً ۴ سال و هنر و انسانی برابر ۴ تا ۶ سال است. تحصیل در مقطع دکترا در دانشگاه‌های آلمان رایگان است. همچنین این دوره در دانشگاه‌های آلمان به زبان انگلیسی تدریس می شود.

بورسیه های تحصیلی در آلمان

بورسیه‌های بسیاری برای دانشجویان بین‌المللی در آلمان وجود دارد که برای اطلاعات بیشتر می‌توانید به صفحه بورسیه های تحصیلی در آلمان مراجعه کنید.

چند نکته درباره تحصیل رایگان در آلمان

دانشجویان به طور کلی می‌توانند به صورت رایگان در آلمان تحصیل کنند؛ البته باید به نکاتی در مورد تحصیل رایگان در آلمان توجه کرد:

  • از سال ۲۰۱۷ به بعد، دانشگاه‌های دولتی در ایالت بادن-وورتمبرگ از دانشجویان غیراروپایی شهریه دریافت می‌کنند که این شهریه معمولاً معادل ۳۰۰۰ یورو در سال (۱۵۰۰ یورو برای هر نیم‌سال) است. البته برای تحصیل در دومین رشته (صرف نظر از مقطع تحصیلی)، دانشجویان مبلغی معادل ۱۳۰۰ یورو در سال (۶۵۰ یورو در هر ترم) می‌پردازند. دانشگاه‌هایی که مشمول این قانون هستند عبارتند از: دانشگاه فرایبورگ، دانشگاه اشتوتگارت، دانشگاه کونستانست، مؤسسه فناوری کارلسروهه، دانشگاه مانهایم، دانشگاه ابرهالرد کارلس توبینگن و دانشگاه اولم (ULM).
  • اگر دانشجویان قصد تحصیل در دانشگاه‌های خصوصی را داشته باشند، باید شهریه پرداخت کنند که هزینه‌ای هم‌طراز با شهریه دانشگاه‌های انگلیس و ایرلند دارد. همچنین به علت تمایل اکثر دانشجویان به تحصیل رایگان در آلمان، دانشگاه‌های خصوصی این کشور پیشنهادهای ویژه‌ و مزایایی را برای جذب دانشجویان ارائه می‌دهند.
  • یکی از دلایلی که دانشگاه‌های دولتی آلمان رایگان هستند، سیاست دولت است. کشور آلمان معتقد است که «آموزش» از «تجارت» کاملاً جدا است و همچنین بر این باور است که دسترسی رایگان به آموزش، رشد اقتصادی و رفاه را برای جمعیت گسترده‌ای از افراد تضمین خواهد کرد. یکی دیگر از دلایل وجود دانشگاه های رایگان در آلمان این است که دولت این کشور قصد دارد افراد بسیار باهوش و با استعداد را جذب کرده و از این طریق به اهدافی که مد نظر دارد دست پیدا کند.
  • دانشگاه‌های آلمان در مقطع کارشناسی ارشد دارای دو نوع رشته هستند: رشته‌های Consecutive و رشته های Non-consecutive. دانشجویان بعد از اتمام مقطع کارشناسی، به راحتی می‌توانند برای تحصیل در رشته‌های Consecutive اقدام کنند، اما برای تحصیل در رشته‌های Non-Consecutive، باید سابقه کار طولانی مدت داشته باشند. نکته مهم آن است که تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد در رشته‌های consecutive حتی در دانشگاه های دولتی آلمان معمولاً رایگان نیست.
  • دانشجویان بعد از اتمام تحصیلات خود در دانشگاه‌های آلمان می‌توانند در این کشور بمانند که بدین منظور باید برای دریافت اجازه اقامت ۱۸ ماهه بعد از فارغ‌ا‌لتحصیلی اقدام کنند. برای اطلاعات بیشتر می‌توانید به بخش «اقامت پس از تحصیل در آلمان» را در صفحه تحصیل در آلمان مراجعه کنید.

دانشگاه‌های ایالت بادن-وورتمبرگ آلمان

همانطور که گفته شد، از سال ۲۰۱۷ دانشگاه‌های دولتی در ایالت بادن-وورتمبرگ از دانشجویان غیراروپایی شهریه دریافت می‌کنند که این شهریه عموماً معادل ۳۰۰۰ یورو در سال است. در ادامه به معرفی برخی از این دانشگاه‌ها می‌پردازیم.

مؤسسه فناوری کارلسروهه

دانشگاه کارلسروهه با رتبه ۱۲۴ دانشگاه‌های جهان، دانشگاهی دولتی و تحقیق محور بوده که در شهر کارلسروهه در جنوب آلمان قرار گرفته است. این دانشگاه از مؤسسات شناخته‌شده در زمینه مهندسی و علوم طبیعی در آلمان بوده و از جمله بزرگترین مراکز آموزش عالی در آلمان است. بیشترین شهرت این دانشگاه در زمینه علوم کامپیوتر است.

دانشگاه ابرهارلد کارلس توبینگن

این دانشگاه که بیشتر با نام دانشگاه توبینگن شهرت دارد، دانشگاهی دولتی و تحقیق محور بوده و در شهر توبینگن (جنوب غربی آلمان) واقع شده است. دانشگاه توبینگن که رتبه ۱۶۹ را در بین دانشگاه‌های جهان دارد، مرکز آموزشی برای رشته‌های حقوق، پزشکی، مطالعات دینی (مذهبی)، فلسفه و الهیات است. این دانشگاه ۷ دانشکده دارد و ساختمان‌های آن در سطح شهر پراکنده شده است.

دانشگاه آلبرت لودویگ فرایبورگ

این دانشگاه که در سال ۱۴۵۷ در شهر فرایبورگ (جنوب غربی آلمان) تأسیس شده نیز در رتبه ۱۶۹ دانشگاه‌های جهان قرار دارد. یکی از دلایل شهرت دانشگاه فرایبورگ، جذب دانشجویان از آلمان و سراسر جهان (۱۲۰ کشور) است. این دانشگاه از جمله دانشگاه‌های عالی آلمان با سابقه‌‌ای طولانی در زمینه تدریس در حوزه علوم انسانی، هنر، علوم طبیعی و علوم اجتماعی است که دانشجویان می‌توانند به طور کاملاً رایگان در این حوزه‌ها تحصیل کنند. تحقیقات در این دانشگاه بسیار مهم بوده و مؤسسات معروفی مانند ماکس پلانک و مؤسسه کنفسیوس Confucius به این دانشگاه وابسته هستند.

دانشگاه اشتوتگارت

این دانشگاه که در سال ۱۸۲۹ در شهر اشتوتگارت (جنوب غربی آلمان) تأسیس شده، در رتبه ۲۷۹ دانشگاه‌های جهان قرار دارد. دانشگاه اشتوتگارت دولتی بوده و از جمله قدیمی‌ترین مؤسسات عالی فنی کشور آلمان است. این دانشگاه در رشته‌هایی مانند مهندسی عمران، مهندسی برق، مهندسی مکانیک و مهندسی صنایع دارای رتبه‌های بسیار خوبی است. دانشگاه اشتوتگارت علاوه بر آموزش، تلاش بسیاری برای پیشرفت در بخش پژوهشی دارد و در این راستا، پیشرفت خوبی در رشته‌هایی مانند مهندسی خودرو، تولید صنعتی، هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت و مهندسی هوافضا داشته است.

منابع: